Strój puławski

Powiat nowo-aleksandryjski [puławski], gub. lubelskiej, Józef Michał Bazewicz, „Atlas geograficzny ilustrowany Królestwa Polskiego”, Warszawa 1903-1907.

Włościanie z parafii Włostowice, zdjęcie wykonane przez ks. Dębińskiego w 1902 r., „Ziemia” 1912

Kapelusz słomiany, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Słomiane kapelusze noszono głównie latem. Miały duże rondo, często obszyte ciemną wstążką, którą opasywano także główkę.

Kapelusz z trawy psiarki, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Kapelusze wykonywano ze zszywanych taśm plecionych z żytniej słomy lub techniką spiralną ze źdźbeł trawy tzw. psiarki.

Czapka spiczasta, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Czapki spiczaste zakładano w chłodne dni. Szyto je z ciemnego futra baraniego odwróconego runem na wierzch. Kształt tej czapki w pełni oddaje jej nazwa.

Magierka, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Magierka była czapką dzianą na drutach z białej wełny w drobne czerwone i granatowe wzory. Jej wykonanie składało się z kilku etapów. Najpierw sporządzano na drutach dwustronnie zamknięty worek, który poddawano procesowi folowania. Następnie tworzono z dzianiny dwuwarstwowy worek z otwartym wlotem i z tego półproduktu modelowano na specjalnej formie czapkę.

Przód koszuli męskiej z karczkiem, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Koszule miały krój z karczkiem lub przyramkowy. Robocze szyto z grubego płótna samodziałowego, świąteczne z lepiej wybielonego samodziału. Były długie do kolan, noszone na wypust i przepasywane rzemiennym paskiem. Miały niski kołnierzyk-stójkę i wąskie mankiety. Kołnierzyk pod szyją spinano spinką lub podobnie jak mankiety związywano kolorową wstążeczką tzw. zaścięgą.

Tył koszuli męskiej z karczkiem, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

W niektórych wsiach w okolicach Kurowa i Końskowoli do zawiązywania koszuli używano jednocześnie dwóch wstążeczek – najczęściej niebieskiej i różowej. Koszule codzienne pozbawione były jakichkolwiek ozdób, w świątecznych obrzeża kołnierzyka i mankietów zdobiła często biała stebnówka.

Przód spodni, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Spodnie szyto z płótna samodziałowego, niekiedy barwionego na granatowo lub czarno. Na odświętne przeznaczano czasem ciemne tkaniny fabryczne. Wszystkie one miały prosty krój a każdą z nogawek tworzy jeden płat tkaniny.

Tył spodni, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Spodnie wszywane były w pasek z tej samej co nogawki tkaniny, zapinano je z boku na przyszyty przy rozporze guzik. Nogawki spodni noszonych od święta zawsze wpuszczano w cholewy butów.

Przód kamizelki ozdobiony niebieskim szamerunkiem, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Przody kamizelek szyto najczęściej z niebieskiego, granatowego lub czarnego sukna. Miały one okrągłe podcięcie pod szyją, niekiedy wykończone wykładanym kołnierzykiem. Zdobiły je szamerunki z granatowego sznureczka lub stebnówki wykonane żółtymi nićmi. Kamizelki zapinane były wysoko pod szyją na rząd błyszczących guzików. Niekiedy przyszywano drugi rząd guzików, służących wyłącznie do ozdoby.

Tył kamizelki, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Na plecy kamizelek przeznaczano gorsze gatunkowo tkaniny wełniane lub barwiony na ciemno lniany samodział.

Przód sukmany z granatowego sukna, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Na tym terenie noszono sukmany kilku typów, które różniły się krojem oraz kolorystyką sukna.

Tył sukmany z granatowego sukna, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Sukmany mogły być odcinanie w pasie lub mieć krój kontuszowy. Szyto je z sukna w kilku kolorach – najczęściej niebieskiego, brązowego lub szarego.

Przód sukmany z szarego sukna, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego.

Zdobienia sukman były różne. Te z sukna niebieskiego najczęściej miały niebieskie odszycia, szare przystrajano szamerunkiem z czarnego lub czerwonego sznureczka, zaś brązowe ze sznureczka czerwonego, szafirowego lub białego.

Tył sukmany z szarego sukna, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego.

Wszystkie sukmany zapinano na haftki przyszyte od góry do linii pasa.

Przód sukmany z brązowego sukna, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego

Sukmany były długie, sięgały prawie do kostek i często przewiązywano je rzemiennym paskiem.

Tył sukmany z brązowego sukna, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, fot. z katalogu naukowego