W rańtuchu, strój kobiecy, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Strój kobiecy, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
W rańtuchu, strój kobiecy, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Strój kobiecy, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
W rańtuchu, strój kobiecy, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
W rańtuchu, przeworskie, II połowa XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Rańtuch, to rodzaj szala noszony na głowie lub ramionach. Był to płat tkaniny o wymiarach około 240cm x 90cm. Tkaniną ta było najczęściej samodziałowe płótno lniane, czasami cienkie, fabryczne tzw. kartonowe czyli bawełniane.
Rańtuch, przeworskie, II poł. XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Rańtuch zdobiono haftem ręcznym, najczęściej czerwonym, czarnym lub białym.
Rańtuch, przeworskie, II poł. XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Najstarsze rańtuchy zdobiono haftem o bardzo archaicznych wzorach, układających się w geometryczne pętlicowe kompozycje.
W chustce wiązanej pod brodą, przeworskie, okres międzywojenny, Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Dybetki to chusty wełniane, o różnych kolorach tła, drukowane w kwiaty. Większe noszone były na ramionach, mniejsze zakładano na głowę i zawiązywano pod brodą.
W chustce – tył, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Chustka dybetka, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. fot. Wł. Pohorecki
Chustka dybetka, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. fot. Wł. Pohorecki
W lnianej chustce z piskami, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Chustki z piskami, noszone w rzeszowskiem, łańcuckiem oraz w okolicach Przeworska, szyte były z samodziałowego, białego płótna lnianego.
Narożnik ozdobnej, lnianej chustki z piskami. Wyszycie czerwone, przeworskie, poczatek XX w . Ze zbiorów Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. fot. Wł. Pohorecki
Wzdłuż brzegów chustki z piskami miały czerwone, tkane paski, które krzyżując się w rogach tworzyły kratkę.
Narożnik ozdobnej, lnianej chustki z piskami. Wyszycie czerwone, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. fot. Wł. Pohorecki
Brzegi tego typu chustek były obdziergane czerwoną nitką. Na jednym rogu umieszczano wyszycie w kształcie jodełki, a na wszystkich rogach pozostawione były krótkie, czerwone frędzelki.
Koszula kobieca, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. fot. Wł. Pohorecki
Najstarsze koszule przeworskie szyte były tak jak na całym terenie Rzeszowszczyzny z lnianych tkanin samodziałowych. Później zaczęto je szyć z fabrycznego płótna tzw. kartonowego, czyli bawełnianego. Miały krój przyramkowy z kołnierzem i z długimi rękawami wszytymi w mankiet.
Kołnierz koszuli kobiecej, haft dziurkowany biały, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kryza zakładana do koszuli bez kołnierzyka, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
W późniejszym okresie kołnierz koszuli bywał zastępowany nakładaną kryzą.
Kobieta w bluzce - katance z okrągłym kołnierzykiem, z wywiniętym na wierzch kołnierzem - kryzą koszuli. Przeworsk, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum w Przeworsku, fot. B. Zajączkowska, reprodukcje ze szklanych negatywów wykonał Krzysztof Neuberg.
Koszula kobieca, rękaw z koronkowymi wstawkami, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. fot. Wł. Pohorecki
Koszule kobiece były zdobione haftem białym atłaskowym, lub dziurkowanym angielskim. Cechą charakterystyczną tych koszul stały się ażurowe fabryczne wstawki koronkowe na rękawach, które zastąpiły haft ręczny.
Gorset, przeworskie, koniec XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Gorsety w regionie przeworskim różniły się od rzeszowskich i łańcuckich krojem, zdobieniami i używanymi na ich uszycie tkaninami.
Gorset, przeworskie, pocz. XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Najstarszy typ to gorsety zdobione tzw. złotogłowiem, o kroju nazywanym z kapą, czyli rodzajem doszytej od pasa baskinki. Równocześnie noszone były gorsety z doszytymi w pasie tackami.
Gorset, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki.
Gorset – tył, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki.
Gorset, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki.
Gorset – tył, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki.
Gorset, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki.
Późniejsze gorsety miały zapięcia na guziczki, były mocno dopasowane w talii, uszyte z sześciu lub ośmiu klinów, od pasa były rozkloszowane lub ułożone w kontrafałdy.
Gorset – tył, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki.
Fragment gorsetu zdobionego haftem koralikowym, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki.
Gorsety obszywano czarną tasiemką i zdobiono haftem koralikowym o motywach roślinnych, rozmieszczonych wzdłuż przodów i dolnego brzegu.
Fragment gorsetu, zdobionego haftem koralikowym, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki.
Haft koralikowy skomponowany był często z jednokolorowych koralików, sieczki i cekinów, zdarzał się np. czarny na bordowym tle, lub ciemnoszary, również na stonowanym tle.
Gorset zdobiony czarnym haftem koralikowym, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Gorset zdobiony czarnym haftem koralikowym – tył, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Portret dwóch dziewcząt nazwiskiem Wiśniewskie, ok. 1920r. Ze zbiorów Muzeum w Przeworsku, autor nieznany
Kaftan, przeworskie, koniec XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kaftany miały krój bardzo podobny do gorsetów. Szyto je z tkanin wełnianych, aksamitu i jednokolorowych żakardów. Kaftany były szyte na podszewce i watowane, zapinano je na guziczki. Zdobiono je w miejscach widocznych spod chustki tzn. na przodach i wzdłuż dolnego brzegu, oraz u dołu rękawów. Zdobienia były wykonane haftem koralikowym, często o motywach roślinnych, jedno lub wielokolorowym. Kompozycje na rękawach często były rozbudowane.
Kaftan – tył, przeworskie, koniec XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kaftan, sposób zdobienia rękawa, przeworskie, koniec XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kaftan, sposób zdobienia kieszonki, przeworskie, koniec XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kaftan, sposób zdobienia przodów, przeworskie, koniec XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Spódnica, przeworskie, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Spódnice noszone w okolicach Przeworska były bardzo różnorodne. Najstarsze szyto z tkanin lnianych, późniejsze z wełnianych tkanin fabrycznych: wzorzystych w kwiaty, a zimą w kratkę. Spódnice w tym regionie były krótsze niż w stroju rzeszowskim czy łańcuckim. Szyto je z czterech półek (pła tów tkaniny szerokości warsztatu), to znaczy, że miały ok. 350-400 cm szerokości. Tkaninę marszczono w pasie i wszywano w oszewkę.
Zapaska, przeworskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Najstarsze fartuchy przeworskie były długości spódnicy i szyto je z tych samych co spódnice tkanin. Do samodziałowej, lnianej spódnicy zakładano więc samodziałową haftowaną zapaskę. Później zapaski zaczęły być zróżnicowane i zaczęto je szyć z wełenki, batystu, tiulu i płótna. Różne też bywały ich zdobienia: od kolorowych haftów płaskich przez hafty na tiulu po angielskie dziurkowane. Te ostanie zaczęły zdobić nie tylko szlak wzdłuż dolnego brzegu spódnicy, ale i całą powierzchnię fartucha.
Płótnianka, przeworskie, druga połowa XIX w. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Strój zdobiły korale. Najdroższe były te prawdziwe, ale noszono także lakowe, zawsze jednak czerwone. Na najdłuższym sznurku mogły mieć dowieszony medalik lub odpustowy krzyżyk.
Portret dwóch dziewcząt z Błonia Browarnego (nazwa lokalna części Przeworska), ze zbiorów Muzeum w Przeworsku, autor nieznany