Przejdź do głównej treści
Strój męski – przód, kapelusz wg mody zakopiańskiej, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelach A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki

Strój męski – przód, kapelusz wg mody zakopiańskiej, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelach A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki

Strój męski – tył, kapelusz wg mody zakopiańskiej, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelach A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki

Strój męski – tył, kapelusz wg mody zakopiańskiej, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelach A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki

Koszula męska, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Najstarsze koszule męskie, o kroju poncho podłużnego, szyte były z samodziałów lnianych. Składały się z trzech zasadniczych płatów tkaniny. Jeden to przód i tył, dwa następne to rękawy z wszytymi pod pachami <em>ćwiklami</em>. Szerokość koszuli była równa szerokości płótna, a długość bywała równa wysokości okna, do którego szyjąca przymierzała tkaninę. Koszule te były krótkie i wpuszczane w spodnie. Później zaczęto szyć koszule dłuższe, przyramkowe, niemarszczone, z wykładanym kołnierzykiem. W niektórych wsiach na Orawie np. w Chyżnym, koszule te zdobiono haftem płaskim na kołnierzyku, przodzie i mankietach. Miał on wzór roślinny: listeczki uzupełnione kropeczkami. Z czasem zastąpiono go wszywanym haftem fabrycznym.

Koszula męska, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Najstarsze koszule męskie, o kroju poncho podłużnego, szyte były z samodziałów lnianych. Składały się z trzech zasadniczych płatów tkaniny. Jeden to przód i tył, dwa następne to rękawy z wszytymi pod pachami ćwiklami. Szerokość koszuli była równa szerokości płótna, a długość bywała równa wysokości okna, do którego szyjąca przymierzała tkaninę. Koszule te były krótkie i wpuszczane w spodnie. Później zaczęto szyć koszule dłuższe, przyramkowe, niemarszczone, z wykładanym kołnierzykiem. W niektórych wsiach na Orawie np. w Chyżnym, koszule te zdobiono haftem płaskim na kołnierzyku, przodzie i mankietach. Miał on wzór roślinny: listeczki uzupełnione kropeczkami. Z czasem zastąpiono go wszywanym haftem fabrycznym.

Portki męskie, Orawa, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Najstarsze portki na Orawie były z płótna samodziałowego, później z sukna folowanego, a następnie z wysokogatunkowego sukna wyrobu fabrycznego. Krój portek składał się z dwóch prostych nogawic zwężających się ku dołowi i prosto zakończonych, które rozcięte były po bokach po stronie zewnętrznej, by łatwiej można było je zakładać.

Portki męskie, Orawa, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Najstarsze portki na Orawie były z płótna samodziałowego, później z sukna folowanego, a następnie z wysokogatunkowego sukna wyrobu fabrycznego. Krój portek składał się z dwóch prostych nogawic zwężających się ku dołowi i prosto zakończonych, które rozcięte były po bokach po stronie zewnętrznej, by łatwiej można było je zakładać.

Przypory z obszyciami czarno-czerwonymi, Orawa, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Z przodu portki miały dwa rozcięcia zwane <em>przyporami, </em>z klapkami nazywanymi <em>zaworami</em> lub <em>zakładami. </em>Początkowo <em>przypory</em> obszywano wypustkami z czarnego i czerwonego sukna, a w środku wszywano skręcony sznureczek z czerwonej i zielonej wełny.

Przypory z obszyciami czarno-czerwonymi, Orawa, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Z przodu portki miały dwa rozcięcia zwane przyporami, z klapkami nazywanymi zaworami lub zakładami. Początkowo przypory obszywano wypustkami z czarnego i czerwonego sukna, a w środku wszywano skręcony sznureczek z czerwonej i zielonej wełny.

Portki męskie z naszytymi pętlicowo parzenicami, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Dopiero około 1892 r. weszło w modę zdobnictwo w formie parzenic pętlicowych, ozdób naszywanych z czarnej wełnianej taśmy i czarnego <em>siutaża</em>. Gazdowie w Chyżnym nosili portki z parzenicami haftowanymi na sposób podhalański, wyszywanymi kolorową włóczką i <em>rakami </em>przy szwach nogawic.

Portki męskie z naszytymi pętlicowo parzenicami, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Dopiero około 1892 r. weszło w modę zdobnictwo w formie parzenic pętlicowych, ozdób naszywanych z czarnej wełnianej taśmy i czarnego siutaża. Gazdowie w Chyżnym nosili portki z parzenicami haftowanymi na sposób podhalański, wyszywanymi kolorową włóczką i rakami przy szwach nogawic.

Parzenice orawskie, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Parzenice orawskie, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Czarna pętlicowa parzenica orawska, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Czarna pętlicowa parzenica orawska, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Sposób zdobienia rozporu nogawic, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Sposób zdobienia rozporu nogawic, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Kamizela męska – <em>prucnik</em>, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Kamizele bez rękawów, zwane <em>prucnikami </em>a w Chyżnem <em>pruclikami, </em>szyte były z wysokogatunkowego, czarnego sukna produkcji fabrycznej, na podszewce. Miały prosty krój bez wcięcia w pasie i długość do pasa.

Kamizela męska – prucnik, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Kamizele bez rękawów, zwane prucnikami a w Chyżnem pruclikami, szyte były z wysokogatunkowego, czarnego sukna produkcji fabrycznej, na podszewce. Miały prosty krój bez wcięcia w pasie i długość do pasa.

W kamizeli – <em>prucniku</em>, kapelusz wg mody zakopiańskiej, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelu A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki

Pod szyją prucnik miał dwie wykładane klapki, które miały naszyte po trzy białe guziczki, a przody dwa rzędy białych ozdobnych guziczków, a na jeden z nich <em>prucnik</em> zapinano.

W kamizeli – prucniku, kapelusz wg mody zakopiańskiej, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelu A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki

Pod szyją prucnik miał dwie wykładane klapki, które miały naszyte po trzy białe guziczki, a przody dwa rzędy białych ozdobnych guziczków, a na jeden z nich prucnik zapinano.

W kamizeli – <em>prucniku</em>, kapelusz wg mody zakopiańskiej, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelu A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki

<em>Prucniki</em> weszły w modę pod koniec XIX w., a nosili je tylko bogaci gazdowie.

W kamizeli – prucniku, kapelusz wg mody zakopiańskiej, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelu A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki

Prucniki weszły w modę pod koniec XIX w., a nosili je tylko bogaci gazdowie.

<em>Gunia </em>męska, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

<em>Gunie</em> to wierzchnie okrycia noszone na przełomie XIX/XX w. Na Orawie szyto je z ciemnobrązowego sukna, według archaicznego kroju poncho poprzecznego i zdobiono haftem ręcznym z kolorowej włóczki. Miały zdobione wzdłuż rozcięcia przody, oraz stojący kołnierz.

Gunia męska, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Gunie to wierzchnie okrycia noszone na przełomie XIX/XX w. Na Orawie szyto je z ciemnobrązowego sukna, według archaicznego kroju poncho poprzecznego i zdobiono haftem ręcznym z kolorowej włóczki. Miały zdobione wzdłuż rozcięcia przody, oraz stojący kołnierz.

Sposób zdobienia <em>guni</em> – przód, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

<em>Gunie</em> zdobiły motywy roślinne, zgeometryzowane, szlakowe, wykonane ściegami: płaskim, łańcuszkiem, krzyżykami i półkrzyżykami wkomponowywanymi w załamane linie. Były zarzucane na ramiona, a z przodu, na wysokości klatki piersiowej znajdował się, stanowiący rodzaj zapięcia <em>gombiczek</em> – ozdobny guz, o który zaczepiano metalowy łańcuszek lub jedwabną wstążkę.

Sposób zdobienia guni – przód, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Gunie zdobiły motywy roślinne, zgeometryzowane, szlakowe, wykonane ściegami: płaskim, łańcuszkiem, krzyżykami i półkrzyżykami wkomponowywanymi w załamane linie. Były zarzucane na ramiona, a z przodu, na wysokości klatki piersiowej znajdował się, stanowiący rodzaj zapięcia gombiczek – ozdobny guz, o który zaczepiano metalowy łańcuszek lub jedwabną wstążkę.

Sposób zdobienia <em>guni</em> – rękaw, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Sposób zdobienia guni – rękaw, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Rękawice, Orawa, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Rękawice, Orawa, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

<em>Kierpce </em>z <em>nawłokami</em>, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Na nogach noszono skórzane <em>kierpce</em> mocowane w kostce skórzanymi rzemieniami – <em>nawłokami</em>. Krój <em>kierpców</em> zmieniał się na przestrzeni lat. Najstarsze wykonane były z jednego płata skóry, którą kupowano ją na targu. <em>Kierpce </em>szyto na owijkę, tzn. stawiano nogę na skórze i zawijano skórę odpowiednio do rozmiaru stopy i na przodzie przeszywano.

Kierpce z nawłokami, Orawa, okres międzywojenny. Rekonstrukcja: M. Młynarczyk, Lipnica Wielka 1987 r., ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki

Na nogach noszono skórzane kierpce mocowane w kostce skórzanymi rzemieniami – nawłokami. Krój kierpców zmieniał się na przestrzeni lat. Najstarsze wykonane były z jednego płata skóry, którą kupowano ją na targu. Kierpce szyto na owijkę, tzn. stawiano nogę na skórze i zawijano skórę odpowiednio do rozmiaru stopy i na przodzie przeszywano.

Ten serwis korzysta z cookies Polityka prywatności