Krakowiak w kierezji. Z roku 1875, z pod Dąbrowy.
Seweryn Udziela, „Ludowe stroje krakowskie i ich krój”, Kraków 1930
Z okolic Szkalmierza i Działoszyc
Opis ziem zamieszkanych przez Polaków. Pod względem geograficznym, , etnograficznym, historycznym, artystycznym, przemysłowym, handlowym i statystycznym. Tom I., Ziemie Polskie w Prusach, Warszawa, Nakładem „Gazety Polskiej”, Druk J. Sikorskiego, Warecka 14, 1904
Krakowiacy, litografia, Wojciech Gerson, 1855
Wachlarzowato ułożone pióra do rogatywki
Seweryn Udziela, „Ludowe stroje krakowskie i ich krój”, Kraków, 1930
2.5
Kaftan bez rękawów – przód, Seweryn Udziela, „Ludowe stroje krakowskie i ich krój”, Kraków 1930
Mianem kaftana określano długą po kolana kamizelkę bez rękawów, zaś określenie żupan rezerwowano dla kaftana z rękawami. Jedne i drugie szyto z sukna niebieskiego lub niebiesko-granatowego a podszywano suknem czerwonym. Miały taki sam krój jak kaftany Krakowiaków Zachodnich: były dopasowane w talii, pod szyją wykończone gładko lub ze stojącym kołnierzem. Zarówno kaftan jak i żupan zapinane były na przyszyte w talii haftki, otwarte na piersiach odsłaniały koszulę.
Kaftan bez rękawów – bok, Seweryn Udziela, „Ludowe stroje krakowskie i ich krój”, Kraków 1930
Kaftany i żupany posiadały przykryte klapką kieszenie. Zdobiono je chwostami czyli pęczkami związanych i równo przyciętych nitek. Używano jedwabnych lub bawełnianych, łączonych w jeden chwost nici w kolorach zielonym, żółtym i karminowym. Dodatkowe zdobienie stanowiły hafty, umieszczane na rogach przodów. Wyszycia tworzyły duże motywy kwiatowe, tzw. drzewko życia, niekiedy, zwykle na kaftanach, wzbogacone haftowanym imieniem i nazwiskiem właściciela oraz datą wykonania kaftana.
Kaftan bez rękawów tzw. żupan – tył, Seweryn Udziela, „Ludowe stroje krakowskie i ich krój”, Kraków 1930
Z tyłu, od linii pasa kaftany były rozcięte, a ich poły, tzw. skrzela, zwisały luźno.
Sukmana - kierezja z suką – przód, Seweryn Udziela, „Ludowe stroje krakowskie i ich krój”, Kraków, 1930
Typowym dla Krakowiaków Wschodnich okryciem wierzchnim była kierezja z dużym kołnierzem zwanym suką. Szyto ją najczęściej z grubego, brązowego sukna, choć zdarzały się też kierezje w innym kolorze.
Sukmana - kierezja z suką – bok, Seweryn Udziela, „Ludowe stroje krakowskie i ich krój”, Kraków, 1930
Kierezja była pierwotnie okryciem długim, zakrywającym w połowie cholewy butów, dopasowanym w talii, szerokim dołem. Krojono ją z sześciu płatów tkaniny (dwa przody, dwa rękawy, plecy i kołnierz).
Sukmana - kierezja z suką – tył, Seweryn Udziela, „Ludowe stroje krakowskie i ich krój”, Kraków, 1930
Główną ozdobę kierezji stanowił duży, trójkątny, opadający na plecy kołnierz – tzw. suka. Był on bogato ozdobiony haftem – całą jego powierzchnię pokrywał mniej lub bardziej stylizowany motyw roślinny tzw. drzewo życia, a wyszycie uzupełniały niekiedy złote lub srebrne cekiny.
Krakowska kierezja, Miechowskie, pocztówka, własność prywatna
Krakowska kierezja, Miechowskie, pocztówka, własność prywatna
Syn gospodarza ze Skalbmierza, pocztówka, własność prywatna
Sukmana – kierezja z suką, ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, fot. K. Wodecka
Sukmana – kierezja z suką – tył, ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, fot. K. Wodecka
Haft na kołnierzu zwanym suką, ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, fot. K. Wodecka
Zapięcie sukmany – kierezji, ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, fot. K. Wodecka
