Kobiety w trzech wariantach odświętnego stroju rozbarskiego: dziewczęcego – w wianku galandzie, kobiecego – w czepcu i chustce purpurce, Piekary Śląskie, 1976 r., fot. Henryk Urbanik. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Włościanka w stroju rozbarskim, Rozbark (Bytom), 1944 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta w rozbarskim stroju codziennym, Siemianowice Śląskie, 1968 r., fot. Stefan Deptuszewski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta w codziennym stroju rozbarskim, 1990 r., Radzionków, fot. J. Krawczyk. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Dziewczynki w mirtowych wieńcach z klapami, Rozbark (obecnie dz. Bytomia), 1955 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Dziewczęta w odświętnych strojach rozbarskich, Chechło, 1931 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Uroczyste nakrycie głowy dziewcząt do stroju rozbarskiego, wstążki jedwabne, sztuczny mirt, chustka purpurka, Rozbark (dzielnica Bytomia), lata 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Pocztówka, dziewczynka w odświętnym stroju rozbarskim, Rozbark (obecnie dz. Bytomia), l. 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Galanda, kwiaty z papieru i tkaniny, szklane koraliki, staniol, Piekary Śląskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Galanda, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Władysław Pohorecki
Dziewczęta na szczególne okazje nosiły wieńce zwane galandami, wykonane ze sztucznych, kolorowych kwiatów i błyskotek.. Ozdoby były umieszczone szerokim pasem na obwodzie wieńca, pośrodku najczęściej umieszczano różę.
Galanda, szklane koraliki, kwiatki z tkaniny, filcu i sreberek, staniol, pośrodku duża czerwona róża, Górny Śląsk, lata 30.–40. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Uczesanie i ozdoba dziewczęcej głowy, Górny Śląsk, 1954 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Tył galandy, wstążki, żdżadełko, winiuszek, fot. Jerzy Bronder, 1987 r., Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie). Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Żdżadełko do galandy, blacha, Kozłowa Góra (dzielnica Piekar Śląskich), okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Wianek – galanda do dziewczęcego, odświętnego, stroju rozbarskiego, Dąbrówka Wielka (obecnie dzielnica Piekar Śląskich), 1994 r., fot. Tomasz Szemalikowski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Przykłady wstążek do stroju rozbarskiego, lata 20. – 40. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Przykłady wstążek do stroju rozbarskiego, lata 20. – 40. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Przykłady wstążek do stroju rozbarskiego, lata 20. – 40. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Czepiec siatkowy, Orzegów (Ruda Śląska), XIX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Czepiec buda, Rozbark (Bytom), l. 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Czepiec buda, Piekary Śląskie, pocz. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta w stroju rozbarskim, Piekary Śląskie 1935 r., fot. Czudek. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Strój mężatki, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce Alicja Woźniak, fot. Władysław Pohorecki
Kobieta w odświętnym stroju rozbarskim w czasie procesji Bożego Ciała, Bytom, 1955 r., fot. Stefan Deptuszewski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Pocztówka, Włościanka w czepcu „budzie”, Śląsk, l. 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Czepiec, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce Alicja Woźniak, fot. Władysław Pohorecki
Mężatki nosiły czepce, które w różnych miejscowościach miały różne nazwy i krój. Najbardziej popularny był czepiec o kroju budkowym, składający się z podkowiastego denka, ściągniętego taśmą z tyłu głowy, do którego doszywano otok z brzegiem obszytym koronką o szerokości do 10 cm, tworzącą budę nad twarzą.
Prasowanie czepca budy, Górny Śląsk, l. 40. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Strój mężatki -tył, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelce A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Szaltuch – chusta o wzorze tureckim, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Ślązaczki nosiły kilka rodzajów chustek. Jednym z nich były tzw. szaltuchy, duże chusty, noszone jako okrycie wierzchnie. Były one kraciaste lub we wzory tureckie.
Kobiety w chustach „szpiglach”, Piekary Śląskie, 1956 r., fot. Stefan Deptuszewski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta w chustce purpurce do odświętnego stroju rozbarskiego, Dąbrówka Wielka (obecnie dzielnica Piekar Śląskich), 1994 r., fot. Tomasz Szemalikowski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Purpurka z winem, Dąbrówka Wielka (dzielnica Piekar Śląskich), początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Purpurka z różą, firma Samuel Jenny w Hard (Austria), Piekary Śląskie, przełom XIX i XX w.
Purpurka z jajuszkami, Kozłowa Góra (dzielnica Piekar Śląskich), po 1914 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Purpurka z odcedzacką, Dąbrówka Wielka (dzielnica Piekar Śląskich), przełom XIX i XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Purpurka z makiem, Piekary Śląskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobiety w odświętnych strojach rozbarskich podczas procesji Bożego Ciała, Dąbrówka Wielka (obecnie dzielnica Piekar Śląskich), 1987 r., fot. Jerzy Brodner. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Pocztówka, kobieta w odświętnym stroju rozbarskim, l. 20. XX w., Bytom Rozbark. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Trzy rodzaje nakryć głowy do stroju rozbarskiego, Piekary Śląskie, 1935 r., fot. A. Czudek. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobiety w odświętnych strojach rozbarskich, Dąbrówka Wielka (obecnie dz. Piekar Śląskich), 1959 r., fot. K. Jaworski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Koszula z odziymkiem, lata 50. XX w., Piekary Śląskie. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kabotek, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Oprócz koszul prostych, niezdobionych, noszonych pod kaftany, od święta kobiety nosiły tzw. kabotki. Były to krótkie, sięgające do pasa koszulki, o kroju poncho poprzecznego, z rękawami sięgającymi do łokcia. Szyto je z białego płótna lub cienkich batystów.
Koronkowa kryza – ozdoba kabotka, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Wokół szyi i rękawów kabotki miały doszyte koronkowe kryzy. Koronki o szerokości do10 cm były fabryczne lub klockowe.
Koronka zdobiąca rękaw kabotka, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Dziewczęta w odświętnych strojach rozbarskich, Rozbark (obecnie dz. Bytomia), 1944 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kabotek do stroju rozbarskiego do merynki, bez kołnierza, Bytom, lata międzywojenne. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kabotek do stroju rozbarskiego, Bytom, lata 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kreza przy rękawie ślubnego kabotka rozbarskiego, Piekary Śląskie, lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Dziewczęta w odświętnych strojach rozbarskich z charakterystycznie podniesionymi krezami przy rękawach. Procesja Bożego Ciała, Dąbrówka Wielka (obecnie dzielnica Piekar Śląskich), 1987 r., fot. Jerzy Bronder. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Stanik z kiełbasą – doszytym wałkiem poszerzającym biodra, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Stanik najczęściej był szyty z płótna lub flaneli. Pełnił rolę bielizny, nadającej sylwetce pożądany kształt, poszerzając kobietę w biodrach. Jego krój był prosty, bez rękawów, zapinany z przodu, a w pasie miał doszytą tzw. kiełbasę, czyli rodzaj wałka wypchanego często watą.
Kiełbasado stroju rozbarskiego, Piekary Śląskie, 1945 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Podkładka watowana pod kieckę, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), koniec XIX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Zapięcie z tyłu galotów na lajbiku, Bytom, lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Koszula nocna, lata 30. XX w., Katowice. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Jakla nocna, płótno, lata 20. XX w., Piekary Śląskie. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Spódnica spodnia – halka, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Haft zdobiący spódnicę spodnią – halkę, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Tzw. ząbki przy spódnicy spodniej, lata 20. XX w., Radzionków. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Spódnica, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Śląskie kobiety nosiły po kilka spódnic. Były one szerokie, szyte z kilku metrów tkaniny, z tyłu ułożone w zakładki lub suto marszczone, z przodu pozostawione gładkie pod zapaskę. Każda kobieta nosiła jednocześnie od czterech do sześciu spódnic. Szyto je z różnych tkanin np. spódnice spodnie, czyli rodzaj halki, z białego haftowanego płótna lub flaneli, wierzchnie – z kolorowych materiałów wełnianych i aksamitnych. Spódnice były długie, od wewnątrz podszyte pasem sztywnej tkaniny, brzeg miały obszyty szczoteczką zabezpieczającą przed wytarciem i zniszczeniem.
Spódnica fryzka noszona jako wierzchnia w ubiorze codziennym, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), druga dekada XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Spódnica wierzchnia moryrok, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta osłaniająca się kiecką w czasie deszczu, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), 1954 r., fot. Barbara Bazielich. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.-
Kiecka, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Sukienki bez rękawów nazywano na Śląsku kieckami. Były to spódnice z doszywanymi stanikami. Szyto je z cienkich tkanin wełnianych, jedwabnych, a także bawełnianych. Na stanik w sukienkach zakładano zawsze gorset lub kaftan.
Kiecka – tył bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kiecki miały długość do ziemi i były suto marszczone z tyłu w pasie. Dół miały podszyty listwą i wykończony szczoteczką.
Kiecka merynowo na zabawy, Szarlej (Piekary Śląskie), 1930 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kiecka zimowa na codzienne wyjścia, Orzech, 1930 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kiecka odświętna, Bytom, 1910 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kiecka żałobna, Orzech, 1920 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kiecka pliszowo zimowa, Szarlej (Piekary Śląskie), lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kiecka wilurka, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata 60. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Watówka, Piekary Śląskie, lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Sposób zdobienia dołu kiecki, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Sposób zdobienia dołu kiecki, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Jedwabna zapaska, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Na kieckę lub spódnicę zakładano fartuch. Przykrywał spódnicę z przodu i był tej samej długości. Fartuchy miały szerokość około 150 cm, u góry były marszczone lub ułożone w zakładki i wszyte w pasek. Szyto je z różnych tkanin. Najbardziej charakterystyczne były z „chińskiego” jedwabiu lub adamaszkowe w kwiaty, o tłach pastelowych dla młodych dziewczyn i ciemniejszych dla starszych kobiet. Były również zapaski bawełniane haftowane, drukowane lub w malowane wzory, zawsze dobrane kolorystycznie do noszonego stroju.
Adamaszkowa zapaska, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Mody na zapaski zmieniały się i w zależności od rodzaju tkaniny miały rozmaite nazwy: woalowe, sztikerajowe, muślinowe, tiulowe, gardinowe (koronkowe), baryszowe, płócienne, alpakowe, adamaszkowe. W zależności od ważności uroczystości czy znaczenia święta zakładano określone zapaski np. w wielkie święto i pierwszą niedzielę miesiąca tzw. chińskie w jasnych kolorach, na wesele – gardinowe (koronkowe), w poście czarne lub granatowe. Każda kobieta miała 5-6 jedwabnych zapasek, oraz tyle samo fartuchów z innych tkanin.
Fartuch na letnie niedzielne popołudnia, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Ozdobne troczki fartucha rozbarskiego. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Fartuch gardinowy, Piekary Śląskie, lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Fartuch woalowy, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Fartuch malowany ręcznie, Piekary Śląskie, 1930 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Fartuch chiński malowany ręcznie, Radzionków, lata 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Fartuch żorżetowy, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Fartuch odświętny, Piekary Śląskie, 1920 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Fartuch do codziennego ubioru rozbarskiego, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Fartuch do stroju żałobnego, Przełajka (Siemianowice Śląskie), lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kwiaty – ozdoba zapasek, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Fragment malowanego ręcznie fartucha do stroju rozbarskiego. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobiety w odświętnych strojach rozbarskich, Piekary Śląskie, 1965 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobiety w trzech wariantach odświętnego stroju rozbarskiego, Piekary Śląskie, 1976 r., fot. Henryk Urbanik. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Gorset, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Gorset, czyli tzw. wierzcheń, zakładano do kabotka, na kieckę, wykładając przy szyi krezę. Szyty był z czerwonego, czarnego lub granatowego sukna. Miały duży dekolt, obszyty żakardową, wzorzystą ułożoną w fałdki wstążką szerokości do 10 cm, często odbiegającą kolorystycznie od gorsetu, w kwiatowe wzory przeważnie w kolorach czerwonym, niebieskim, liliowym, kremowym i tworzyły półokrągły rodzaj karczku.
Gorset – tył, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Gorset miał długość do pasa i krój dopasowany w talii, co uzyskiwano półkolistymi cięciami na plecach i pozostawionymi niezaszytymi, wynikającymi z kroju tackami
Gorset – zapięcie, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Wierzcheń zapinany był na ozdobne metalowe guziczki, które po obu stronach miały szamerunek z żółtych i granatowych nici lub zielonych sznureczków naszytych poziomo i zakończonych chwastami, czyli podłużnymi pomponikami.
Tył wierzchnia rozbarskiego, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata międzywojenne. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Wierzcheń do stroju rozbarskiego, Siemianowice Śląskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Wierzcheń do stroju rozbarskiego, Siemianowice Śląskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Wierzcheń ślubny do stroju rozbarskiego, Siemianowice Śląskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Wierzcheń ślubny do stroju rozbarskiego, Siemianowice Śląskie, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Druhna, Rozbark (Bytom). Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Dziewczyna w stroju rozbarskim, do tańca, Rozbark (obecnie dz. Bytomia), l. 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Jakla, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Jakle to kaftany kobiece o luźnym, niedopasowanym w talii kroju, sięgające do bioder. Szyto je na wzór mody mieszczańskiej Miały długie rękawy u góry, przy wszyciu często marszczone w bufkę.
Sposób zdobienia jakli, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Jakla- kaftan letni, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Jakle szyte były z różnych tkanin stanowiąc często komplet ze spódnicą lub kiecką. Był to jedwabny adamaszek, aksamit, plusz - na letnie kaftany przeznaczano tkaniny cieńsze.
Jakla do stroju rozbarskiego, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata 20. XX w.
Jakla do stroju rozbarskiego, Bytom, lata 40. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta w odświętnym stroju rozbarskim, 1974 r. Piekary Śląskie, fot Henryk Urbanik. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Sposób zdobienia jakli – przód, naszycia, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Jakle były zdobione wzdłuż zapięcia z przodu, dolnego brzegu, na stójce i przy dolnej krawędzi rękawa.
Sposób zdobienia jakli – haftowanie, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Zdobienie jakli stanowiły obszycia z gipiury, pasmanterii, aplikacje a także hafty.
Jakla, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Jakla- sposób zdobienia w zestawieniu z ozdobną wstążką, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Jakla codzienna, Kozłowa Góra (Piekary Śląskie), lata 40. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Jakla letnia odświętna, Katowice, lata 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta w wyjściowym stroju rozbarskim, na letnie popołudnie, Dąbrówka Wielka (obecnie dz. Piekar Śląskich), 1957 r., fot. Stefan Deptuszewski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Mieszkanki Dąbrówki Wielkiej, 1987 r., Dąbrówka Wielka (obecnie dzielnica Piekar Śląskich), fot. Jerzy Bronder. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta w kozieloku, Ruda Śląska, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Jupka – wierzchnie, watowane okrycie kobiece, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Zimowym okryciem wierzchnim były jupy, zwane również jupkami. Szyte były z granatowego lub czarnego sukna, sięgały poniżej pasa, miały wąskie rękawy, podszewkę i watowane ocieplenie.
Korale prawdziwe, bytomskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Dopełnieniem stroju kobiecego były korale. Największym uznaniem cieszyły się prawdziwe, czerwone, których zakładano kilka sznurków, do najdłuższego pośrodku przywieszając krzyż. Wierzono, że spełniają funkcję magiczną, chronią przed urokami i chorobami. Noszono również sztuczne, tzw. lewe korale - zygloki, wykonywane z różnych mas plastycznych.
Korale chlebowe z metalowym złoconym krzyżykiem, Bytom, lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Korale kamionki z krzyżykiem ozdobionym wizerunkiem Chrystusa Ukrzyżowanego, Dąbrówka Wielka (dzielnica Piekar Śląskich), okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Korale żigloki, szklane z bursztynowym krzyżykiem, Dąbrówka Wielka (dzielnica Piekar Śląskich), lata 30. XX wieku. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Korale śliwkowe imitujące granaty, Dąbrówka Wielka (dzielnica Piekar Śląskich), lata 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Korale prawe, Bytom, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kolczyki zausznice, złoto double, Szarlej (dzielnica Piekar Śląskich), początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobieta w stroju rozbarskim, Katowice, 1967 r., fot. Stefan Deptuszewski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Grupa kobiet w strojach rozbarskich, Kamień, 1901 r., fot. Józef Gallus. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobiety w różnych wariantach stroju rozbarskiego, 1967 r., Katowice, fot. Stefan Deptuszewski. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Mężatki w odświętnych strojach rozbarskich, Dąbrówka Wielka (obecnie dzielnica Piekar Śląskich), l. 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Dziewczyna w stroju rozbarskim, Bytom, 1959 r., fot. K. Jaworski, Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Kobiety w plejtach, Mikulczyce (Zabrze), lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Merynka do stroju rozbarskiego haftowana maszynowo, Szarlej (Piekary Śląskie), początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Żdżadełko szpigla do stroju ślubnego z motywem księżyca w nowiu oraz monogramem „TW”, Orzech, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Żdżadełko szpigla zimowego, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Szpigiel zimowy do stroju rozbarskiego, Jeżowa, początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Szpigiel letni do stroju rozbarskiego, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Chusta do stroju ślubnego oraz na ważne uroczystości, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Szaltuch z kantą zimowy, dwustronny do stroju rozbarskiego, Piekary Śląskie, lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Szaltuch z sitkiem do stroju rozbarskiego, Piekary Śląskie, lata 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Szaltuszek kostkowy na czas żałoby, Dąbrówka Wielka (Piekary Śląskie), lata międzywojenne. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Tybetka nagłowna, Michałkowice (Siemianowice Śląskie), lata międzywojenne. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Chusta morejowo do stroju rozbarskiego, Kozłowa Góra (Piekary Śląskie), początek XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Pończochy bawełniane wykonane na szydełku, Jeżowa, powiat lubliniecki, 1910 r. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Pończochy bawełniane wykonane na szydełku, dla panny młodej, Szarlej (dzielnica Piekar Śląskich), koniec XIX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Buty damskie, skóra, Piekary Śląskie, lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Buty damskie, skóra, Piekary Śląskie, lata 30. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Trzewiki damskie, skóra, Piekary Śląskie, lata 20. XX w. Ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.