Strój męski, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelu A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Strój męski – tył, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelu A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Rzeszowiak, Etnografia Polski , Wiedza o Polsce, t. III.1932r., fot. J. Krieger
Kapelusz słomiany, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Powszechnie noszonym męskim nakryciem głowy były kapelusze. Latem zarówno do stroju codziennego jak i świątecznego noszono kapelusze ze słomy. Były one szyte z ząbków, tzn. z plecionki, wykonanej z nie do końca dojrzałych źdźbeł żyta. Główka kapelusza była płaska i niska, a kania, czyli rondo, szeroka. Kapelusz roboczy nie miał ozdób, świąteczny ozdobiony był sznurkami, lub przewiązany czarną aksamitką, na której mogły się znajdować świecidełka, a czasem pawie pióro.
Portret mężczyzny w kapeluszu makowym, ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie
Kapelusze zwane makowymi były wykonywane z czarnego filcu. Zdobiono je kolorowymi, czerwonymi i zielonymi sznurkami lub czarną aksamitką.
Czapka magiera tzw. żarna, ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie
Czapki magierki, zwane żarnami robiono na drutach z białej wełny. Jej ozdobę stanowił biegnący wokół szlak złożony z kolorowych kropek: czerwonych i zielonych
Sposób noszenia koszuli, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeoloicznego i Etnograficznego w Łodzi. Dobór zabytków i aranżacja na modelu A. Woźniak, fot. Wł. Pohorecki
Koszule noszone na co dzień szyte były z tzw. płótna pacześnego, świąteczne – z lnianego, dobrze wybielonego, które z czasem zastąpione zostało bawełnianym płótnem fabrycznym. Były długie, często do kolan, wypuszczane na spodnie i przepasywane paskiem. Koszule świąteczne miały zdobienia wykonywane haftem dziurkowanym i płaskim o motywach roślinnych, rozmieszczone na kołnierzyku, mankietach i przodach.
Poziome naszycie na koszuli męskiej zabezpieczające przed rozdarciem, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Koszule męskie w regionie rzeszowskim miały krój przyramkowy, niewielki wykładany kołnierzyk i rozcięcie z przodu, wzmocnione dodatkowo naszytą pionowo i poziomo tkaniną.
Spodnie sukienniaki z niebieskiego sukna, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Latem mężczyźni nosili tzw. gacie, czyli płócienne, samodziałowe spodnie, które zimą służyły często za bieliznę zakładaną pod tzw. sukienniaki, czyli spodnie szyte z fabrycznych, wełnianych tkanin sukiennych w różnych odcieniach koloru niebieskiego. Pierwsze sukienniaki kupowano kawalerowi lub panu młodemu do ślubu. Zwężały się one ku dołowi tak, aby można było je wpuścić w buty z cholewami.
Oblamówki – trapezowate aplikacje zdobiące spodnie, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Z boku i na udach rzeszowskie sukienniaki zdobiły oblamówki. Były to naszyte aplikacje w kształcie trapezu, wykonane z czerwonego sukna.
Oblamówki – trapezowate aplikacje zdobiące spodnie, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Oblamówki zdobił haft wykonany symetrycznie do środka ściegiem Janina i łańcuszkiem o motywach schematycznych, roślinnych, w kolorze żółtym, zielonym, a czasem niebieskim.
Kamizela uszyta z niebieskiego sukna, rzeszowskie okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kamizele szyto z tego samego niebieskiego sukna co spodnie i podszywano cienkim, czerwonym suknem tak, że miały czerwone wypustki widoczne po prawej stronie.
Kamizela –tył, rzeszowskie okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kamizele rzeszowskie miały długość poniżej bioder, były dopasowane w talii, a z tyłu miały rozcięcia.
Krój i zdobienia kieszeni na kamizeli męskiej, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Na przodach kamizeli były kieszenie z klapkami z naszytymi trzema guziczkami. Przody były zapinane na 8-10 metalowych guziczków.
Kocasie srokate (kwiatki) – krótko przycięte pomponiki z włóczki wełnianej, zdobiące kamizelę, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Tył sukmany, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Sukmany rzeszowskie szyto z brązowego, folowanego sukna samodziałowego. Krój sukmany składał się z pleców i dwóch przodów zszytych na ramionach; po bokach wszyte były kliny, stąd sukmana od pasa w dół była rozkloszowana.
Wyłożenie z czerwonego sukna ozdobione kocasiami – krótko przyciętymi pomponikami z włóczki wełnianej, dół rękawa sukmany, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Sukmany podszywano ozdobnym, czerwonym suknem, dzięki czemu przy rozchyleniu tworzyły się wyłogi wzdłuż przodów, pod szyją i wyłożenia przy rękawach.
Naszycia ze sznurków zdobiące przody sukmany, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Przody sukmany ozdobione były naszytymi skręconymi sznurkami z kolorowej włóczki, chwastami, oraz tzw. kwiatkami, tzn. krótko przystrzyżonymi pęczkami włóczki. Naszycia ze sznurków tworzyły wokół szyi i wzdłuż zapięcia na przodach szlaki o zgeometryzowanym zygzakowym wzorze. Włóczka była beżowa o żółtym odcieniu lub czerwona, w zależności od miejscowości, z której sukmana pochodziła.
Pas skórzany z ozdobną klamrą, rzeszowskie okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Do stroju rzeszowskiego noszono różnego rodzaju pasy. Na koszulę zakładano długi pas skórzany, zakończony na jednym końcu ozdobną sprzączką i nabijany płaskimi, dekoracyjnymi guzikami.
Pas skórzany z ozdobną klamrą, rzeszowskie okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Pas zwany krakowskim, rzeszowskie, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Noszono też tzw. pasy krakowskie, które wykonane były ze skóry, miały szerokość około 5 cm, długość około 150-170 cm i były podzielone na dwie części: opasującą i zwisającą. Część zwisająca ozdobiona była wytłaczanym ornamentem złożonym z gwiazdek i kółek, nabijana metalowymi guzikami lub kapslami. Ze względu na długość pas krakowski noszony był tak, że po zapięciu przewijało się go pod spód i wywiniętą pętlę zaciągano na lewym boku. Powstawał węzeł, a jeden koniec pasa zwisał do połowy uda.
Buty polskie, obuwie męskie i kobiece ze sztywną cholewą, ułożoną w okolicy kostki w harmonijkę, okres międzywojenny, ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Buty polskie, zwane również karbowanymi, były obuwiem świątecznym. Miały wysokie, proste, ale karbowane w kostce cholewki. Boki ich były ozdobnie stebnowane, obcasy podbite, średniej wysokości. Buty takie noszone były zarówno przez mężczyzn jak i kobiety – mężczyźni nosili je, wpuszczając nogawki spodni do środka.
