Strój gospodarza z Dąbrówki Wielkopolskiej. Widoczne: czapka poznanionka, gors i sukmana ze zbiorów Muzeum Etnograficznego Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, dobór zabytków i aranżacja na modelu E. Sobiak, fot. A. Cieślawski
Czapka, tzw. maciejówka lub poznanionka, ze zbiorów prywatnych, fot. E. Piskorz-Branekova
Maciejówka albo inaczej poznanionka to okrągła czapka z granatowego lub czarnego sukna z czarnym, lakierowanym daszkiem, oraz denkiem ozdobionym w części przedniej czarną taśmą. Czapki takie kupowano najczęściej w Poznaniu, stąd nazwa lokalna: poznanionka.
Fartuszek – podszyjnik męski, z haftem krzyżykowym na suknie, ze zbiorów Muzeum Etnograficznego Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, fot. A. Cieślawski
Koszule męskie w Lubuskiem miały krój poncho podłużnego. Odświętne szyto z białego, dobrego gatunkowo samodziału lnianego, na noszone zimą (szczególnie przez starszych mężczyzn) przeznaczano niekiedy białą flanelę. Koszula miała przy szyi niewielki, wykładany kołnierzyk o zaokrąglonych rogach, związywany wstążeczką i proste rękawy wszyte w mankiet o kształcie trapezu. Zwykle sięgała poniżej linii bioder, noszono ją wpuszczaną w spodnie.
Na koszulę, a pod okrycie wierzchnie zakładano gors albo inaczej fartuszek – prostokątny płat materiału z doszytym kołnierzykiem – stójką, zapinany na karku. W zależności od pory roku, gorsy szyte były z różnych materiałów: letnie z tkanin podszewkowych, zimowe z rypsu lub sukna. Podszywano je płótnem lub flanelą. Fartuszki zdobiły naszyte wstążeczki lub koraliki albo różnobarwne hafty krzyżykowe. Młodzi nosili zwykle gorsy czerwone, starsi – niebieskie lub czarne.
Zwyczaje Wielkopolskie, mal. Kazimierz Jasnoch, Wydawca: Spółdzielnia „Starodruk” Kraków, pocztówka ze zbiorów prywatnych
Kaftan zakładano bezpośrednio na koszulę lub na fartuszek, który widoczny był w jego dekolcie. Sięgał do linii bioder, miał proste przody i rękawy (chociaż niekiedy noszono katanki bez rękawów). Plecy dopasowywano półkolistymi cięciami. Kaftan nie miał kołnierzyka, a jedynie wykładane klapki, zapinany był na guziki. Kawalerowie najczęściej nosili kaftany z czerwonego sukna, żonaci i starsi z modrego lub ciemnofioletowego.
Stroje gospodarzy z Dąbrówki Wielkopolskiej – mężczyzna w sukmanie, ze zbiorów Muzeum Etnograficznego Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, dobór zabytków i aranżacja na modelu E. Sobiak, fot. A. Cieślawski
Sukmany, na przełomie XIX i XX w., szyto z różnych tkanin. Tkaninę dobierano w zależności od zamożności właściciela sukmany np. lniany samodział, barwiony na kolor niebieski lub zielony albo sukno, zwykle czarne. Lniane sukmany nie miały podszewki, sukienne podszywano białą flanelą. Wszystkie posiadały dwuczęściowy, wykładany kołnierzyk z klapkami i proste rękawy z imitacją mankietów. Zapinano je na sześć guzików (jeden ich rząd służył do zapinania, drugi pełnił funkcję wyłącznie dekoracyjną).
Zwyczaje Wielkopolskie, mal. Kazimierz Jasnoch, Wydawca: Spółdzielnia „Starodruk” Kraków, pocztówka ze zbiorów prywatnych
Spodnie noszone w tym regionie były ciemne, najczęściej granatowe. Szyto je głównie z cajgu, ponadto z płócien lnianych, tkanin bawełnianych oraz sukna. Wszystkie miały krój miejski, często podtrzymywały je gumowe szelki. Do początków XX w. noszono spodnie wpuszczane w buty z cholewami, potem zaś wypuszczane na buty. Najpowszechniej używanym w dni świąteczne obuwiem były czarne, skórzane buty z wysoką cholewą, która miała harmonijkę w okolicach kostki. Przed włożeniem buta, stopę owijano lnianą lub wełnianą onucą.