Przejdź do głównej treści
<em>Maciejówka</em>, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

<em>Maciejówka</em> to czapka o małej, okrągłej, niskiej główce, wykonana z granatowego sukna, ze skórzanym lub lakierowanym daszkiem, nad którym mocowano dwoma guzikami (przyszytymi na jego dwóch przeciwległych końcach) skórzany pasek.

Maciejówka, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Maciejówka to czapka o małej, okrągłej, niskiej główce, wykonana z granatowego sukna, ze skórzanym lub lakierowanym daszkiem, nad którym mocowano dwoma guzikami (przyszytymi na jego dwóch przeciwległych końcach) skórzany pasek.

Marianna Olczak (z domu Kowalczyk) z siostrą i mężem Stanisławem, 1927 r., pozyskano od Marka Olczaka, Gminny Ośrodek Kultury w Sannikach

<em>Maciejówki</em> były powszechnie używanym nakryciem głowy, wzorowanym na czapkach, noszonych przez urzędników carskich, potem, w okresie I wojny światowej i powojennym, przez członków organizacji strzeleckich i żołnierzy Legionów Polskich, a po 1921 r. Wojska Polskiego.

Marianna Olczak (z domu Kowalczyk) z siostrą i mężem Stanisławem, 1927 r., pozyskano od Marka Olczaka, Gminny Ośrodek Kultury w Sannikach

Maciejówki były powszechnie używanym nakryciem głowy, wzorowanym na czapkach, noszonych przez urzędników carskich, potem, w okresie I wojny światowej i powojennym, przez członków organizacji strzeleckich i żołnierzy Legionów Polskich, a po 1921 r. Wojska Polskiego.

Koszula męska, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Koszule szyto z dobrze bielonego, lnianego samodziału. Miały krój przyramkowy, pod szyją niezbyt wielki wykładany kołnierzyk, a przy dłoniach wąskie mankiety, ozdobione niekiedy rzędami białej stebnówki. Koszulę pod szyją związywano wstążeczką lub tasiemką, najczęściej czerwoną.

Koszula męska, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Koszule szyto z dobrze bielonego, lnianego samodziału. Miały krój przyramkowy, pod szyją niezbyt wielki wykładany kołnierzyk, a przy dłoniach wąskie mankiety, ozdobione niekiedy rzędami białej stebnówki. Koszulę pod szyją związywano wstążeczką lub tasiemką, najczęściej czerwoną.

Rękaw koszuli męskiej, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Rękaw koszuli męskiej, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Przodzik, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

W końcowej fazie noszenia stroju, mężczyźni zakładali niekiedy, szczególnie pod kaftan, przodzik (gors), szyty z białego, bawełnianego płótna fabrycznego. Miał on kołnierzyk taki jak koszula, zapinany był na guzik lub guziki, a w części widocznej spod kaftana zdobiły go pionowe zakładki.

Przodzik, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

W końcowej fazie noszenia stroju, mężczyźni zakładali niekiedy, szczególnie pod kaftan, przodzik (gors), szyty z białego, bawełnianego płótna fabrycznego. Miał on kołnierzyk taki jak koszula, zapinany był na guzik lub guziki, a w części widocznej spod kaftana zdobiły go pionowe zakładki.

Spodnie tzw. chaberkowe, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Spodnie szyto z wełnianego samodziału. Do ich wykonania używano jednego płata tkaniny o wymiarach ok. 140 x 80 cm. Składano go symetrycznie, skrajami do środka i zszywano (od dołu do kroku), dzięki czemu powstawały dwie nogawki (ze szwem od wewnątrz). W części środkowej płata wycinano klin w kształcie liścia wierzbowego (co dopasowywało spodnie do ciała i ułatwiało poruszanie się w nich). Część górną układano w fałdki i wszywano w pasek. Aby spodnie można było założyć robiono w niej dwa nacięcia. Powstawała wtedy klapka, zwana <em>fartuszkiem,</em> którą zapinano na dwa guziki. Spodnie przy stroju odświętnym noszono wpuszczone w buty.

Spodnie tzw. chaberkowe, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Spodnie szyto z wełnianego samodziału. Do ich wykonania używano jednego płata tkaniny o wymiarach ok. 140 x 80 cm. Składano go symetrycznie, skrajami do środka i zszywano (od dołu do kroku), dzięki czemu powstawały dwie nogawki (ze szwem od wewnątrz). W części środkowej płata wycinano klin w kształcie liścia wierzbowego (co dopasowywało spodnie do ciała i ułatwiało poruszanie się w nich). Część górną układano w fałdki i wszywano w pasek. Aby spodnie można było założyć robiono w niej dwa nacięcia. Powstawała wtedy klapka, zwana fartuszkiem, którą zapinano na dwa guziki. Spodnie przy stroju odświętnym noszono wpuszczone w buty.

Przód kamizelki męskiej, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Kamizelka szyta była zawsze z tkanin ciemnych, często tych samych co i ciemne kaftany – <em>spencery</em>. Była niezbyt długa, a jej przody i plecy pozbawione były podcięć i zaszewek. Kamizelki miały przy szyi niewielkie owalne wycięcie oraz prosty wykładany kołnierzyk, zapiano je na przyszyte w jednym rzędzie guziki, a do ozdoby służyły dwa ich dodatkowe rzędy przyszyte po obu stronach zapięcia.

Przód kamizelki męskiej, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Kamizelka szyta była zawsze z tkanin ciemnych, często tych samych co i ciemne kaftany – spencery. Była niezbyt długa, a jej przody i plecy pozbawione były podcięć i zaszewek. Kamizelki miały przy szyi niewielkie owalne wycięcie oraz prosty wykładany kołnierzyk, zapiano je na przyszyte w jednym rzędzie guziki, a do ozdoby służyły dwa ich dodatkowe rzędy przyszyte po obu stronach zapięcia.

Tył kamizelki męskiej, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Na plecy kamizelki często przeznaczano ciemną podszewkę lub tkaninę bawełnianą.

Tył kamizelki męskiej, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Na plecy kamizelki często przeznaczano ciemną podszewkę lub tkaninę bawełnianą.

Członkowie Zespołu Regionalnego „Sanniki” w czerwonych kaftanach i ciemnych kamizelkach w czasie występu w skansenie w Sierpcu, 1997r. Archiwum Gminnego Ośrodka Kultury w Sannikach

Kamizelki noszono w trojaki sposób: bezpośrednio na koszulę – wtedy stanowiły element stroju letniego, na koszulę, a pod ciemny kaftan, trzeci sposób to założenie kamizelki na kaftan czerwony.

Członkowie Zespołu Regionalnego „Sanniki” w czerwonych kaftanach i ciemnych kamizelkach w czasie występu w skansenie w Sierpcu, 1997r. Archiwum Gminnego Ośrodka Kultury w Sannikach

Kamizelki noszono w trojaki sposób: bezpośrednio na koszulę – wtedy stanowiły element stroju letniego, na koszulę, a pod ciemny kaftan, trzeci sposób to założenie kamizelki na kaftan czerwony.

Stanisław Mazurski z kolegami, Czermno, 1922 r., ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku

Kaftan <em>(spencer</em>) mógł być w kolorze czerwonym (szyty z gładkiego samodziału, zdobiony stebnówką) lub ciemny (najczęściej czarny i wtedy zazwyczaj szyty z wełnianej tkaniny fabrycznej). W obu wypadkach miał prosty krój, klapki przy szyi i był zapinany na rząd guzików. Kaftan czerwony zakładano pod ciemną kamizelkę, kaftan ciemny – na ciemną kamizelkę.

Stanisław Mazurski z kolegami, Czermno, 1922 r., ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku

Kaftan (spencer) mógł być w kolorze czerwonym (szyty z gładkiego samodziału, zdobiony stebnówką) lub ciemny (najczęściej czarny i wtedy zazwyczaj szyty z wełnianej tkaniny fabrycznej). W obu wypadkach miał prosty krój, klapki przy szyi i był zapinany na rząd guzików. Kaftan czerwony zakładano pod ciemną kamizelkę, kaftan ciemny – na ciemną kamizelkę.

Jan Brzozowski, Ignacy Fortuna, Józef F., ok. 1915 r., ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku

Okrycie wierzchnie mężczyzn stanowiła długa (sięgająca prawie do kostek),luźna, szyta z czarnego fabrycznego sukna sukmana. Miała proste przody (odcinane w pasie) i rękawy bez mankietów. Jej plecy (w części górnej) dopasowane były dwoma cięciami o łukowatym kształcie, a w dolnej (poniżej pasa) – ułożone w fałdy.

Jan Brzozowski, Ignacy Fortuna, Józef F., ok. 1915 r., ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku

Okrycie wierzchnie mężczyzn stanowiła długa (sięgająca prawie do kostek),luźna, szyta z czarnego fabrycznego sukna sukmana. Miała proste przody (odcinane w pasie) i rękawy bez mankietów. Jej plecy (w części górnej) dopasowane były dwoma cięciami o łukowatym kształcie, a w dolnej (poniżej pasa) – ułożone w fałdy.

Jan i Apolonia Kałan, Czermno, ok. 1914 r., ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku

Sukmany przy szyi wykańczały dwuczęściowe, wykładane klapki. Zapinano je na duże, ciemne guziki na nóżce, rozmieszczone w równych odstępach od klapek kołnierza do linii pasa. Drugi rząd guzików (przyszyty, na lewej pole obok dziurek) pełnił wyłącznie funkcje dekoracyjne.

Jan i Apolonia Kałan, Czermno, ok. 1914 r., ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku

Sukmany przy szyi wykańczały dwuczęściowe, wykładane klapki. Zapinano je na duże, ciemne guziki na nóżce, rozmieszczone w równych odstępach od klapek kołnierza do linii pasa. Drugi rząd guzików (przyszyty, na lewej pole obok dziurek) pełnił wyłącznie funkcje dekoracyjne.

Pas wełniany, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Sukmany, a także kamizelki założone na czerwone kaftany, przepasywano wełnianymi, dzianymi pasami. Pasy starszego typu miały szerokość około 15 cm i długość od trzech do czterech metrów. Były zwykle czerwone lub czerwono-pomarańczowe, w podłużne, zielone i fioletowe pasy, ich węższe boki wykańczały skręcane frędzle z nitek osnowy.

Pas wełniany, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Sukmany, a także kamizelki założone na czerwone kaftany, przepasywano wełnianymi, dzianymi pasami. Pasy starszego typu miały szerokość około 15 cm i długość od trzech do czterech metrów. Były zwykle czerwone lub czerwono-pomarańczowe, w podłużne, zielone i fioletowe pasy, ich węższe boki wykańczały skręcane frędzle z nitek osnowy.

Fragment pasa wełnianego, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Pasy nowszego typu, noszone w pierwszych latach XX w., zapożyczono ze stroju łowickiego. Były znacznie węższe (około 10 cm) i nieco krótsze (około 3 metrów), zwykle pomarańczowe lub żółte, zdobiły je, także podłużnie ułożone, wiązki pasków i frędzle. Pasami opasywano się kilkakrotnie w talii, a ich końce zatykano pod pas lub związywano w węzeł umieszczany na przedzie lub lewym boku mężczyzny.

Fragment pasa wełnianego, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

Pasy nowszego typu, noszone w pierwszych latach XX w., zapożyczono ze stroju łowickiego. Były znacznie węższe (około 10 cm) i nieco krótsze (około 3 metrów), zwykle pomarańczowe lub żółte, zdobiły je, także podłużnie ułożone, wiązki pasków i frędzle. Pasami opasywano się kilkakrotnie w talii, a ich końce zatykano pod pas lub związywano w węzeł umieszczany na przedzie lub lewym boku mężczyzny.

Buty męskie, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

W pierwszych latach XX w. używano powszechnie dwóch rodzajów obuwia: z miękkimi, karbowanymi cholewami (tzw.<em> harmonijką</em>), w okolicach kostki lub z cholewami, sztywnymi i prostymi – tzw. oficerek.

Buty męskie, ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku, fot. E. Piskorz-Branekova

W pierwszych latach XX w. używano powszechnie dwóch rodzajów obuwia: z miękkimi, karbowanymi cholewami (tzw. harmonijką), w okolicach kostki lub z cholewami, sztywnymi i prostymi – tzw. oficerek.

Zdjęcie ślubne Heleny i Antoniego Bombrychów, 19.02.1926 r. Pozyskano od Marka Olczaka. Gminny Ośrodek Kultury w Sannikach

Zdjęcie ślubne Heleny i Antoniego Bombrychów, 19.02.1926 r. Pozyskano od Marka Olczaka. Gminny Ośrodek Kultury w Sannikach

Ten serwis korzysta z cookies Polityka prywatności