Kobiecy strój oleski, XIX/XX w., ze zbiorów Muzeum Wsi Opolskiej
Burok oleski (tył), pocz. XX w., ze zbiorów Muzeum Wsi Opolskiej.
Spódnicę buroka szyto z tkaniny samodziałowej, suto zmarszczonej w pasie i wszytej do sukiennego stanika - oplecka.
Stanik (oplecek) buroka, początek XX w., ze zbiorów Muzeum Wsi Opolskiej.
Uszyty z sukna na płóciennej podszewce. Z przodu zdobiony szamerunkiem z czerwonego sznurka i zapinany na guziki. Dekolt oplecka obszyty jest zmarszczoną taśmą z niebieskiego jedwabnego żakardu. Pod suknią biała bluzeczka – kabotek.
Spódnica buroka (fragment), początek XX w., ze zbiorów Muzeum Wsi Opolskiej.
Spódnica była tkana ręcznie z przędzy wełnianej na lnianej osnowie. Głównym kolorem był czerwony, buraczkowy, czyli bury (co dało nazwę sukni), z drobnymi, pionowymi prążkami w kolorach fioletowym, zielonym, granatowym, żółtym i białym.
Spódnica buroka (fragment), początek XX w., ze zbiorów Muzeum Wsi Opolskiej.
Kolorystyką i układem prążków oleski burok nawiązywał do pasiaków z sąsiednich, wschodnich regionów: częstochowskiego i kłobuckiego.
Kupon samodziału na spódnicę buroka, początek XX w., ze zbiorów Muzeum Wsi Opolskiej.
Zapaska z tkaniny samodziałowej, początek XX w., wystawa „Etnografia Opolszczyzny – tradycja i zmiana” w Muzeum Śląska Opolskiego.
Starsze typy zapasek szyte były z tej samej tkaniny, co spódnica buroka, tj. tkanej na krosnach z przędzy wełnianej na lnianej osnowie.
Czepek płócienny, początek XX w., wystawa „Etnografia Opolszczyzny – tradycja i zmiana” w Muzeum Śląska Opolskiego.
Czepek noszony do tradycyjnego stroju. Uszyty z płótna, zdobiony był haftem, obszywany bawełnianą koronką. Z czasem czepce zarzucono na rzecz chustek ‒ wełnianych, aksamitnych, dzianych.
Czepek zimowy, początek XX w., ze zbiorów Muzeum Wsi Opolskiej.
Czepiec wykonany szydełkiem (heklowany) z wełnianej włóczki. Do główki czepca dołączony jest rodzaj falbany ‒ pelerynki przykrywającej boki szyki i kark.
Kobieta z powiatu oleskiego, lata 20. XX w., fot. Fototeka Śląska (Muzeum Wsi Opolskiej).
Strój noszony na całym Śląsku Opolskim od początku XX w. składał się z kiecki oraz nałożonej na nią jakli i fartucha. Suknia – miderok, mazelonka szyta była z ciężkiej tkaniny i miała krój bezrękawnika, dzięki czemu była wygodniejsza w noszeniu. Jakla zapinana wysoko, u dołu sięgała przynajmniej bioder. Zdobiona była przeszyciami, guzikami, oraz maszynową pasmanterią. Fartuch szyto z tkanin jedwabnych – gładkich atłasów, adamaszków i również zdobiono haftem i taśmami pasmanterii. Wszystkie użyte tkaniny były produkcji fabrycznej.
Kobiety z Oleskiego, lata 20. XX w., fot. Fototeka Śląska (Muzeum Wsi Opolskiej).
Kobiety w ciemnych jaklach z doszytą falbaną z fabrycznej koronki imitującej haft na tiulu. Jasny kolor fartucha uwypukla wzór i delikatość koronki. Zapięcie jest kryte, na zatrzaski, a poły zdobione pionowymi przeszyciami. Uczesanie jest charakterystyczne dla Śląska, z tzw. ścieżką, czyli przedziałkiem na środku głowy.
Kobieta w chustce, okres międzywojenny, fot. Fototeka Śląska (Muzeum Wsi Opolskiej)
Chustka jest duża aksamitna, z jedwabnymi frędzlami wiązanymi wzdłuż brzegu w „siateczkę”. Chustka zawiązana jest luźno pod brodą w charakterystyczny sposób, tj. lekko z boku. Chustki nosiły raczej starsze kobiety. Dziewczęta z reguły chodziły z gołą głową, jedynie zimą chroniły się przed zimnem pod chustką.
Kobieta w chustce heklówce, 1918 r., Borki Małe (pow. oleski), fot. Fototeka Śląska (Muzeum Wsi Opolskiej)
Chusta nagłowna dziana na szydełku, czyli heklowana. Krawędzie wykończone są frędzlami wiązanymi w siateczkę, stosowano też wykończenie z koronką i frędzlami lub gipiurową bordiurą z frędzlami. Chustę zsuwano lekko do tyłu i zawiązywano luźno pod brodą. Włosy z przedziałkiem – ścieżką, zebrane są nad karkiem w ciasny kok
Kobieta w jakli z koralami pod szyją, fot. Fototeka Śląska (Muzeum Wsi Opolskiej).
Sznur pojedynczy lub składający się z kilku rzędów, w najbardziej eleganckiej formie wykonywany był z naturalnego korala. Mniej zamożne kobiety mogły kupić korale wykonane z czerwonej laki. Na sznurze korali często zawieszano metalowy medalik z wizerunkiem świętego patrona lub Matki Boskiej.