Biskupianki w strojach, 1996 r. Domachowo. Archiwum Etnograficzne Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Czepce biskupińskie można podzielić na: kopki, kopki z okapem i czepce zwane kapicami ze wstęgami. Wszystkie czepce wiązane były pod brodą bandami tzn. tiulowymi pasami, wstążkami z białym haftem w dużą kokardę w tzw. motyla. Później zastąpiono je fabrycznymi, białymi, wstążkami.
Kopka dziewczęca, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kopki nosiły dziewczynki. Były wysokie, tiulowe, składały się z denka obszytego dwiema warstwami ułożonych w harmonijkę pasów tiulu.
Strój dziewczęcy, 1996 r. Domachowo. Archiwum Etnograficzne Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kopka z okapem, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kopka z okapem miała z tyłu doszyty okap w postaci mocno nakrochmalonej, tiulowej kryzy, haftowanej ręcznie i ułożonej w fałdy, często zakończonej ząbkami, utrzymującej się sztywno w powietrzu z tyłu głowy.
W kopkach – czepcach z okapem, Biskupianki, 1996 r. Domachowo, fot. A.Woźniak
Kapica- czepek kobiety zamężnej, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Czepce – kapice noszone przez mężatki, miały gładkie denko tiulowe lub płócienne z doszytą tiulową falbanką i były przewiązane złożoną, jedwabną chustką – jedwabnicą, zawiązaną na czubku głowy. Z tyłu miały doszyte kolorowe wstążki.
Kapica – czepek kobiety zamężnej, tył ze wstążkami, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Wstążka, Biskupina, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Pod koniec XIX w. noszono wstążki w kolorach czerwonym, różowym, błękitnym lub zielonym. Później kupowano głównie białe, niebieskie i różowe. Jednokolorowe wstążki służyły do zawiązywania czepców i korali. Wstążki fabrycznie, tkane w czerwone kwiaty, róże, i zielone liście, noszone były przy czepcach i przy obrzędowych batach.
Turecka chustka w gajory, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Biskupianki nosiły kilka rodzajów chustek: na co dzień białe chustki z perkalu w drobny deseń, które noszono na czole i wiązano z tyłu w jeden węzeł. Ponadto żakardowe chustki zwane tureckimi i chustki francuskie z czarnej wełenki. Noszono również czarne pluszowe chusty wykończone błyszczącymi frędzlami.
Wzór w gajory na chustce tureckiej, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Żakardowe chustki zwane tureckimi miały kolor żółtawo-pomarańczowy, były błyszczące w tzw. gajory.
Buda - chustka wiązana na czepcu, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Żakardowe chustki zwane tureckimi zakładano na czepiec – kopkę składając po przekątnej i mocując usztywnioną chustkę szpilkami do kartonu lub mocno nakrochmalonego płótna. W ten sposób powstawała buda.
Francuska chustka, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Chustki francuskie z czarnej wełenki, drukowane były w brązowo-czerwono- czarne wzory.
Koszula kobieca, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Biskupińskie koszule kobiece miały krój przyramkowy i proste rękawy ściągnięte w mankiet zakończony falbanką. Pod pachami miały wszyte trójkąty – podpasze. Szyte były z białych lnianych lub bawełnianych tkanin. Zdobiono je wstawkami z koronek.
Kryza, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Zamiast kołnierzyków Biskupianki nosiły kryzy. Były uszyte z przymarszczonego pasa tiulu o szerokości około 12 – 15 cm, ułożonego w falbanki i wszytego w oszewkę. Ozdobione były białym haftem, często wykończone ząbkami. Kryzy były sztywne, rozłożone wokół szyi.
Spódnik – spódnica wierzchnia, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Spódnikami nazywano zarówno spódnice jak i sukienki bez rękawów czyli spódnice z doszytymi sznurówkami - stanikami. Spódniki były spodnie i wierzchnie. Krój spódnicy składał się z czterech kawałków materiału ułożonych w fałdy i wszytych w pasek. Na przodzie fałd było około 60, z tyłu – 140. U dołu zaszywano zakładki (3 lub 4), od spodu podszywano spódnik inną tkaniną i doszywano taśmę – bordę czyli szczoteczkę. Spódnice – spódniki szyto z tkanin wełnianych, sukiennych w ciemnych kolorach.
Spódnik ze sznurówką– sukienka, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Spódniki ze sznurówkami, czyli sukienki bez rękawów, nosiły panny. Miały one pastelowe kolory: różowe, niebieskie, seledynowe, żółte i były szyte z tkanin jedwabnych lub jedwabiopodobnych. Ich krój składał się ze spódnika czyli spódnicy i doszytej sznurówki czyli stanika z tego samego materiału.
Spódnik – spódnica spodnia, halka, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Spódniki spodnie, czyli halki, szyto z różnych tkanin płóciennych i barchanowych. Spódniki spodnie płócienne miały często u dołu doszytą falbankę, ozdobione były koronkowymi wstawkami i obszyte u dołu koronką.
Watówka – spódnica spodnia, rodzaj grubej halki na watolinie, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Watówka to rodzaj halki zwanej spódnikiem spodnim. Mogła być do pasa lub ze sznurówką czyli doszytym stanikiem. Składała się z dwóch warstw tkaniny, czerwonej lub różowej, często tańszej od spodu, pomiędzy które wkładano watolinę, którą przestebnowywano u dołu kilka razy, w formie pikowania. Z jednej strony watówka miała naszytą kieszeń, w której przechowywano chusteczkę czy pieniądze. Szerokość watówki wynosiła około dwóch metrów. Mimo grubości nakładano ją bezpośrednio na bieliznę, bez względu na porę roku.
Zapaska – fartuch malowany, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Najstarsze fartuchy były długie, w zasadzie równe z sukienką, jednokolorowe i mało zdobione. Zapaski świąteczne szyto z jedwabiu, tafty, atłasu i żorżety w różnych kolorach. Krój ich był prosty, przymarszczony w pasie i wszyty w oszewkę. Kolory tkanin były jasne, odbijające od spódnicy, bardzo często w kwiaty wynikające z wzoru tkaniny lub malowane ręcznie.
Malowane kwiaty na zapasce, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Zapaska – fartuch malowany, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Zapaska – fartuch haftowany, Biskupizna, Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Po II wojnie światowej, z braku odpowiednich tkanin, zapaski zaczęto szyć z białych płócien i haftować w drobne kwiatki. Haftem zdobiono początkowo tylko białe płócienne zapaski, później wszystkie. Zmienił się również krój i zapaski nie były gładkie a miały doszyte u dołu falbany.
Kabat – kaftan dopasowany z kołnierzem pelerynką, przód, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Kabaty to kaftany o skomplikowanym kroju dopasowanym w talii. Ich plecy składały się z symetrycznie ułożonych, łukowatych klinów. Każdy kawałek zakończony był fałdką. Przód zapinany był na haftki lub guziki. Rękawy były długie, wszywane i składały się z dwóch części.
Kabat – kaftan dopasowany z kołnierzem pelerynką, tył, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Całość kaftana zdobił duży, zaokrąglony kołnierz w kształcie pelerynki. Kabaty szyto z tkanin czarnych zwanych szadronem, z prawej strony matowego, z lewej o powierzchni lśniącej. Kaftan był najczęściej na podszewce z białej flaneli.
Jaczka – kaftan z doszytą koronką, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Jaczka to kaftan kobiecy o prostym kroju sięgającym bioder, z tyłu dłuższy zakończony półokrągło, z wszytymi długimi rękawami, bez kołnierzyka. Zakładano do niego kryzę. Świąteczne jaczki szyte były z czarnych atłasowych tkanin, a ozdabiano je naszyciami wzdłuż zapięcia. U dołu miały doszytą czarną, tiulową, haftowaną koronkę szerokości 12-15cm, najczęściej produkcji fabrycznej. Codzienne jaczki nie miały ozdób i szyto je z różnych tkanin w zależności od pory roku: mogły być flanelowe, kretonowe, jednokolorowe lub w różne desenie.
Korale z wstążką do zawiązywania, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Najchętniej noszono korale czerwone, szlachetne, zwane prawymi. Miały wartość jednej krowy, stąd niektóre kobiety zastępowały je koralami szklanymi lub kamiennymi. Były one nawlekane na jeden sznurek i układane w ten sposób, że tworzyły przynajmniej trzy rzędy, w których największy koral znajdował się pośrodku. Zawiązywano je z tyłu wstążką w dużą kokardę.
Szpilka do włosów, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Trzewiki kobiece, Biskupizna, okres międzywojenny. Ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, fot. Wł. Pohorecki
Najstarszym obuwiem noszonym przez Biskupianki były skórkowe trzewiki: latem przeważnie niskie, zimą wyższe, sznurowane z przodu, czarne lub brązowe.