imię i nazwisko: Marcin Pieczonka

rok i miejsce urodzenia: 1973, Cieszyn

miejscowość/województwo zamieszkania/tworzenia: Cieszyn/ woj. Śląskie

region: Śląsk Cieszyński

wykształcenie: zawodowe

wykonywany zawód/ czym zajmuje się na co dzień: złotnictwo

dziedzina: złotnictwo

kontakt: pieczonkazlotnik.com, marcin@pieczonkazlotnik.com

Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100054543276570

 

Marcin Pieczonka urodził się w 1973 r. w Cieszynie. Po ukończeniu Liceum Zawodowego w Cieszynie zaczął pracę w zakładzie złotniczym swojego ojca Wiktora Pieczonki przy ul. Wyższa Brama 16 w Cieszynie.

Jest on synem Wiktora Pieczonki (ur. 1927 r. w Pastwiskach, obecnie dzielnica Cieszyna), słynnego cieszyńskiego złotnika, który rozpoczął swoją pracę w 1942 r. pod pieczą Adolfa Franciszka Horaka, pioniera cieszyńskiego filigranu, w 2011 odznaczonego laurem „Srebrnej Cieszynianki” za zasługi na rzecz kultywowania rzemiosła jubilerskiego na Śląsku Cieszyńskim. To u boku ojca od najmłodszych lat Marcin Pieczonka uczył się rzemiosła i po odbyciu służby wojskowej od razu został jego pracownikiem. W 1997 r. przejął zakład od ojca, a w 2003 r. zdał egzamin mistrzowski. Złotnictwem zajmuje się również jego syn Sławomir, który pracuje w jego cieszyńskim zakładzie.

Pas do stroju cieszyńskiego wykonany w zakładzie Marcina Pieczonki. 2022, fot. Tymoteusz Król

Jedną z cech wyróżniających strój cieszyński na tle innych strojów noszonych we współczesnych granicach Polski jest srebrna biżuteria: broszka (szpyndlik) przypinana do stójki koszuli, hoczki do żywotków, łańcuszek (lajńcuszek), pas (gyrtel) i napierśnik (orpant), a także klamerki przy szpyncerach. Jej tradycje sięgają XVIII wieku. Marcin Pieczonka sam nie chodzi w stroju cieszyńskim, ale pamięta jeszcze babcię, która zakładała ten strój.

Napierśnik (orpant) do stroju cieszyńskiego wykonany w zakładzie Marcina Pieczonki. 2022, fot. Tymoteusz Król

W zakładzie Pieczonki można zamówić zarówno tradycyjną biżuterię do stroju cieszyńskiego, jak i inspirowane nią filigranowe naszyjniki, kolczyki, wisiory, pierścionki i inne elementy biżuterii, których ostateczny kształt dostosowywany jest do życzeń klientów. Od kilkunastu lat zainteresowanie cieszyńską biżuterią wzrasta. Wykonywanie biżuterii do stroju cieszyńskiego metodą filigranu należy do tradycji zakładu Pieczonków. Polega ona na ręcznym tworzeniu motywów roślinnych z cienkich drucików. Fascynację tą techniką oraz umiejętności przejął od swojego ojca. Jest ona niezwykle pracochłonna – na przykład wykonanie pasa trwa około miesiąca. Oprócz filigranu stosuje również technikę odlewu.

Biżuteria do stroju cieszyńskiego wykonana w zakładzie Marcina Pieczonki. 2022, fot. Tymoteusz Król

Wzory czerpie z tradycji firmy (niektóre wzory, inspirowane tradycyjnym wzornictwem, powstały właśnie tutaj), eksponatów muzealnych, ale przede wszystkim wzorów przynoszonych przez klientów, czy to w formie zdjęć czy eksponatów zachowanych w rodzinie. Klienci mogą też skorzystać z licznych wzorów umieszczonych na stronie internetowej zakładu. Jego prace znajdują się w wielu muzeach oraz prywatnych kolekcjach stroju cieszyńskiego.

Biżuteria do stroju cieszyńskiego wykonana w zakładzie Marcina Pieczonki. 2022, fot. Tymoteusz Król

Oprócz tego wykonuje różnego rodzaju pierścionki, obrączki, bransoletki, kolczyki, łańcuszki, również inspirowane tradycyjnymi wzorami a także naprawy biżuterii. Zajmował się renowacją cieszyńskiej biżuterii dla muzeów, Zespołu „Mazowsze”, a także zespołów regionalnych po polskiej i czeskiej stronie Śląska Cieszyńskiego

Biżuteria do stroju cieszyńskiego wykonana w zakładzie Marcina Pieczonki. 2022, fot. Tymoteusz Król

Bibliografia:

Bazielich B., Strój cieszyński. Atlas Polskich Strojów Ludowych, z. 36. Wrocław: Polskie

Towarzystwo Ludoznawcze 2006.

Krzyszpień J., Jak nie pisać o stroju cieszyńskim: refleksje na temat monografii,

“Etnografia Polska”, 2008, nr 53(1), s. 43–72.

Kubica, Grażyna, Jak żech se dowała szyć ślónskóm suknie. Szkic autoetnograficzny, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 2019, nr 58(1), s. 137-158.

Pluskowski P.J., Magia cieszyńskiego rzemiosła. Złoty i srebrny filigran, Cieszyn: nakładem własnym autora, 2019.

Strony internetowe:

Informacja o Marcinie Pieczonce na stronie Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie

http://muzeumgpe-chorzow.pl/pl/dzialalnosc-naukowa/tematy-badawcze/badania-terenowe/

Film o Wiktorze Pieczonce w ramach Akademii Tradycyjnego Rzemiosła

https://www.youtube.com/watch?v=pmCRBcXQw_U

Trzcionka E., Cuda z Wyższej Bramy 2007

https://gazetacodzienna.pl/node/85937

Opracowanie: Tymoteusz Król