Ewelina Matusiak-Wyderka
Imię i nazwisko: Ewelina Matusiak-Wyderka
Rok i miejsce urodzenia: 1980 r., Wałbrzych
Miejscowość/województwo: Wola Sękowa, województwo podkarpackie
Region: Podkarpacie
Dziedzina: karpacka biżuteria koralikowa
Wykształcenie: pedagog, oligofrenopedagog, czeladnik tkactwa
Wykonywany zawód/ czym zajmuje się na co dzień: instruktor rękodzieła artystycznego.
Kontakt: tel. 504 122 767, Facebook: A guzik-Pracownia Miodosytnia https://www.facebook.com/search/top?q=a%20guzik-pracownia%20miodosytnia
Fragment biżuterii koralikowej, archiwum E. Matusiak-Wyderki, 2022.
Ewelina Matusiak-Wyderka jest pedagogiem, oligofrenopedagogiem oraz instruktorem rękodzieła artystycznego. Jak sama podkreśla, w ostatnich latach najwięcej czasu poświęca dziedzinie rękodzieła artystycznego. Ponad 20 lat temu zainteresowała się tworzeniem biżuterii koralikowej, co wynikało z jej fascynacji obiektami związanymi z kulturą Indian Ameryki Północnej. Po przeprowadzeniu się na Podkarpacie podjęła się tworzenia lokalnych damskich ozdób na szyję.
W tamtym okresie nazwa “krywulka” nie była jeszcze powszechnie znana, co sprawiło artystce trudność w znalezieniu wzorów do jej wykonania. Pierwsze prace realizowała pod nadzorem Andreja Bobika z Ukrainy, dzięki któremu poznała karpackie wzornictwo, w tym technikę tworzenia krywulek. Następnych wzorów, takich jak drabinki, gerdale czy sylianki, nauczyła się już samodzielnie.
Biżuteria koralikowa wykonana przez twórczynię, archiwum E. Matusiak-Wyderki, 2019.
Wzory jakie obecnie wykonuje, bazują na tych, które widziała podczas wizyt w muzeach czy wielu podróży po ukraińskich Karpatach i Rumuni, a także tych, które są dostępne w różnego rodzaju publikacjach. Inspiracją dla artystki jest także karpacki haft krzyżykowy. Na jego podstawie wykonuje różnego typu biżuterię i łączy ją z różnymi współczesnymi, odzieżowymi stylizacjami.
Gdy zamieszkała w Bieszczadach, zainspirowała się lokalną kulturą, kupiła sobie haftowaną w bojkowskie wzory koszulę, lecz po jakimś czasie zaprzestała jej używania, bo, jak twierdzi, było to jednak podszywanie się pod nie swoją tradycję. Obecnie nie nosi żadnego stroju ludowego, zakłada jedynie biżuterię inspirowaną etnicznie, w tym stworzoną przez siebie krywulkę, której kolorystyka nawiązuje jedynie do upodobań twórczyni.
Naszyjnik wykonany z użyciem drobnych koralików, archiwum E. Matusiak-Wyderki, 2020.
W swojej pracy wykorzystuje kilka technik w tym metodę: tkania na krośnie, mozaikową oraz siatkową. Do rozpoczęcia pracy niezbędne są mocne nici oraz drobne koraliki. O ile nici należą do produktów powszechnie dostępnych w Polsce, o tyle koralików należy szukać w Czechach, a dokładniej w dawnej fabryce Jablonexu.
Technika tkania na krośnie jest analogiczna do wytwarzania tkaniny. W metodzie mozaikowej, inaczej cegiełkowej, dokłada się po jednym koraliku, a wzór powstaje bardzo zwięźle, co pozwala na dokładne odtworzenie potrzebnych kształtów. Natomiast technika siatkowa umożliwia wykonanie biżuterii z dużymi oczkami, takich jak krywulki czy sylianki. Czas potrzebny na zrobienie krywulki zależy od jej wielkości, a niektóre mają nawet ponad 20 cm szerokości. Wykonanie węższej krywulki zajmuje około 60 godzin, natomiast szerszej i rozbudowanej nawet ponad 100 godzin.
Fragment krywulki podczas jej wykonywania, archiwum E. Matusiak-Wyderki, 2019.
Twórczyni współpracuje z wieloma domami kultury, stowarzyszeniami i instytucjami, w tym ze Stowarzyszeniem Uniwersytetu Ludowego Rzemiosła Artystycznego, Warsztatami Kultury w Lublinie czy Domem Ludowym w Olszanicy. Ponad 20 lat temu otrzymała certyfikat Stowarzyszenia Twórców .
Pani Ewelina zajmuje się też innymi technikami rękodzielniczymi, w tym artystycznym tkactwem oraz haftem krzyżykowym, ale znacznie rzadziej niż haftem koralikowym. Od ponad 20 lat prowadzi warsztaty, podczas których uczy wykonywania pierścionków, kolczyków, zawieszek, wykorzystując wszystkie znane jej techniki. W 2018 r. prowadziła warsztaty dla ośmiu kobiet w ramach projektu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla Uniwersytetu Ludowego Rzemiosła Artystycznego.
Biżuteria koralikowa, archiwum E. Matusiak-Wyderki, 2021.
Bibliografia:
https://www.uniwlud.pl/tag/ewelina-matusiak-wyderka/
https://www.facebook.com/AGuzikPracowniaMiodosytnia/
https://edd.nid.pl/wydarzenia/nie-tylko-krywulka/
Opracowanie: Patryk Rutkowski