Krystyna Kojs podczas Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich. fot Wojciech Kojs

• Imię i nazwisko: Krystyna Kojs
• Rok i miejsce urodzenia: 1971, Nowy Targ
• Miejscowość/województwo: Nowe Bystre, województwo małopolskie
• Region: Podhale
• Dziedzina: metaloplastyka, biżuteria ludowa
• Wykształcenie: policealne: Studium Obsługi Ruchu Turystycznego w Zakopanem
• Wykonywany zawód/ czym zajmuje się na co dzień: prowadzi własną działalność gospodarczą, zajmuje się wytwarzaniem regionalnej biżuterii
• Kontakt: Pracownia Ekokoral, Nowe Bystre 138 c, 34-521 Nowe Bystre, 609 317 224, biuro@ekokoral.pl, https://ekokoral.pl, https://www.facebook.com/profile.php?id=100056806724186

Korale wykonane przez pracownię EKO-KORAL, fot Krystyna Kojs, 2021.

Krystyna Kojs ukończyła szkołę policealną w dziedzinie turystyki. Zainteresowała się rzemiosłem artystycznym w 2010 r., kiedy to jej mąż, z wykształcenia konserwator zabytków, rozpoczął przygodę z obróbką drewna. Do tej pasji szybko dołączyła kolejna w postaci filcowania wełny i wykorzystania jej przy tworzeniu damskiej biżuterii. Zainteresowanie ową twórczością spotkało się z pozytywnym odbiorem lokalnej społeczności oraz turystów, jednak pani Krystyna zaobserwowała, że większość z nich poszukuje produktów bliższych tradycjom podhalańskim. Pod wpływem preferencji konsumenckich zmieniła więc obszar wykonywanej działalności i ukierunkowała go na elementy biżuterii góralskiej. Swoją pasję przekazała synowi  Marcinowi, który w przyszłości planuje rozwijać umiejętności wytwarzania biżuterii góralskiej.

Spinki góralskie, fot Krystyna Kojs, 2021.

Obecnie w przeważającej części wykonuje tradycyjną biżuterię kobiecą, w tym korale z masy koralowej, mosiężne zapięcia do korali czy gorsetów, zaś dla mężczyzn – spinki góralskie bądź zapięcia do cuch. W swojej ofercie ma także współczesne, stylizowane tradycją podhalańską produkty, w tym spinki do krawatów czy koszul, bransoletki, spinki do włosów, broszki do szali, a nawet różańce.

Współczesne góralskie zapięcie do korali, fot Krystyna Kojs, 2021.

Krystna Kojs jest samoukiem, a obróbki korala i podstaw metaloplastyki nauczyła się, studiując literaturę przedmiotową. Swą twórczość rozwija systematycznie, opracowując nowe wzory. Twórczyni najczęściej i najchętniej sięga do wzornictwa kultury Górali Podhalańskich, choć, jak twierdzi, innych kanonów również się nie boi. Dba, by w każdym szczególe forma produktów była zgodna z tradycją góralską. Nowe wzory wykonuje na specjalne zamówienie klientów. Stara się jednak, by nawiązywały one do lokalnych zasad – dlatego można uznać, że przystosowuje ona dawne zdobnictwo i formy do nowych realiów niż wprowadza niekonwencjonalne formy. Swoje prace wzoruje na własnych terenowych poszukiwaniach, ale też sięga do obiektów muzealnych.

Spinka do włosów z koralem, fot Krystyna Kojs, 2021.

Pani Krystyna i członkowie jej rodziny zakładają stroje Górali Podhalańskich podczas świąt kościelnych, takich jak Boże Ciało, odpusty czy Boże Narodzenie, ale też z okazji wydarzeń rodzinnych: chrzcin, komunii lub wesel. Tradycja ubierania się po góralsku jest dla państwa Kojsów bardzo ważna, choć, jak przyznaje twórczyni, wszechobecna moda na góralskość pojawiła się stosunkowo niedawno. Sama – bo jak twierdzi, tak sobie wymarzyła – brała ślub w długiej, białej sukni.

Pracownia Pani Krystyny prowadzi sprzedaż w formie sklepu internetowego. Współpracuje także z firmami szyjącymi stroje ludowe, ośrodkami kultury w tym w Nowym Bystrym i sklepami góralskimi. Corocznie swoje produkty prezentuje podczas Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich, Poronińskiego Lata  oraz lokalnych uroczystości.

Krystyna i Wojciech Kojsowie podczas prezentacji twórczości w trakcie Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich, 2021.

Bibliografia:

Bafia K., Kabatova D., Lenkowa Z., Terekova V., Gmina Poronin i Vychodna nie pozwolą zginąć ludowym rzemiosłom, Poronin: Gmina Poronin2014.

Opracowanie: Patryk Rutkowski