Tomasz Hubiak
Tomasz Hubiak w zrekonstruowanym stroju z Tylmanowej, 2021, fot. Mirosława Hubiak.
Imię i nazwisko: Tomasz Hubiak
Rok i miejsce urodzenia: 1980, Nowy Targ
Miejscowość/województwo: Tylmanowa, województwo małopolskie
Region: Górale Ochotniccy
Dziedzina: portki i okrycia wierzchnie góralskie
Wykształcenie: mgr inż. inżynierii środowiska
Wykonywany zawód/ czym zajmuje się na co dzień: męskie krawiectwo regionalne
Kontakt: tomek.hubiak@wp.pl
Staroświecka gunia z Tylmanowej, 2019, fot. Tomasz Hubiak.
Tomasz Hubiak pochodzi z Ochotnicy Górnej i jak sam się określa jest Góralem Ochotnickim. Krawiectwo męskie w jego rodzinie zapoczątkował pradziadek – Jan Wójciak spod Magurki z Ochotnicy Górnej, który specjalizował się w wykonywaniu i cyfrowaniu męskich portek góralskich, cuch i pantofli. Tradycję rodzinnego rzemiosła kontynuowała babcia pana Tomasza – Maria Królczyk. Wykonywała ona zarówno damskie, jak i męskie elementy stroju, w tym także kobiece gorsety i koszule. To właśnie ona, nauczyła pana Tomasza podstaw krawiectwa i haftu.
Tomasz Hubiak specjalizuje się w wykonywaniu męskiej odzieży, szczególnie rekonstrukcji dawnych zapomnianych form i zdobień. Współpracuje z jednostkami muzealnymi w tym z Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem oraz Muzeum Etnograficznym w Krakowie by wiernie odtwarzać i promować najdawniejsze wzornictwo. Jak przyznaje, owe elementy są dzisiaj bardziej ciekawostką niż realną formą użytkową. Wykonywał spodnie i cuchy także z innych regionów góralskich, szczególnie z szeroko rozumianego Podhala.
W swojej pracy wykorzystuje jedynie techniki manualne, tworząc elementy zgodne z dawnym kunsztem. Wzory i kroje ubiorów opiera na dawnej, lokalnej tradycji – ale także na zapisach i rycinach Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Portki Górali Ochotnickich, 2020, fot. Tomasz Hubiak.
Proces wytworzenia spodni góralskich rozpoczyna się od pobrania wymiarów od klienta i przeniesienia ich na formę krawiecką. W późniejszym etapie należy wyrysować wzór na tkaninie, wyciąć go i uszyć spodnie. Po zespoleniu elementów następuje odbijanie oraz rysowanie wybranego motywu zdobniczego. Do haftowania Pan Tomasz używa grubej nici wełnianej – tak dobierając materiał, by nie zafarbował on białego sukna. Spodnie góralskie w zależności od motywu zdobniczego wykonuje się od 1-3 tygodni.
Najtrudniejszym zadaniem przed rozpoczęciem wykonania odzieży jest zakup surowców w tym samodziałowego sukna. Współpracuje on z dwoma lokalnymi rękodzielnikami, którzy wytwarzają w zbliżonej do dawnej techniki, folowaną tkaninę. Niezwykle rzadko korzysta z materiałów fabrycznych, które już nie nadają starodawnej formy elementom odzieży.
Forma spodni czy cuch zostały opracowane przez twórcę samodzielnie na podstawie dawnych zbiorów muzealnych oraz tradycji rodzinnych. Są one pieczołowicie przechowywane i stanowią tajemnicę wykonawcy. Dodatkowo zajmuje się szyciem i ozdabianiem serdaków góralskich. Nie wykonuje form stylizowanych modą regionalną.
Czarna Gurmana Tylmanowska, 2020, fot. Tomasz Hubiak.
Pan Tomasz wraz z żoną zakładają stroje podczas różnych uroczystości, w tym wesel, chrzcin czy uroczystości kościelnych. Jak wspomina: „My żoną to moglibyśmy po góralsku codziennie chodzić”. Niegdyś tradycja ubierania stroju regionalnego dotyczyła całej jego rodziny, dzisiaj już występuje sporadycznie. Twórca prowadzi liczne warsztaty dla młodzieży, ucząc technik szycia i cyfrowania tradycyjnych portek. Uczestniczył w projektach ministerialnych, mających na celu ochronę lokalnego dziedzictwa, m.in. w projekcie „Mistrz i uczeń” dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pn. „Kultura ludowa i tradycja 2019”, organizowanym przez Gminę Ochotnica Wielka
Pasjonuje się dawną architekturą, budownictwem regionalnym, a także góralską muzyką. Gra na skrzypcach oraz instrumentach pasterskich takich jak piszczałki.
Rekonstrukcja lajbika z połowy XIX w., 2020, fot. Tomasz Hubiak.
Bibliografia:
http://www.leadergorce-pieniny.pl/tworcy/tomasz-hubiak.html
https://odkrywamygorce.pl/cyfrowanie-portek-w-gminie-ochotnica-dolna/?pdf=991
Opracowanie: Patryk Rutkowski