Patryk Rutkowski
Patryk Rutkowski z siostrzeńcami w strojach Lachowskich uszytych przez rękodzielnika, 2022, fot. Kamil Wiatr.
- imię i nazwisko: Patryk Rutkowski
- rok i miejsce urodzenia: 1991, Nowy Sącz
- miejscowość/województwo zamieszkania/tworzenia: Gdów, województwo małopolskie
- region: Małopolska, szczególnie Lachy Sądeckie
- dziedzina: haft, krawiectwo
- wykształcenie/wykonywany zawód/czym zajmuje się na co dzień: twórca strojów, właściciel firmy Szafa Etnografa, choreograf tańca ludowego, doktorant Uniwersytetu Śląskiego
- Kontakt: https://szafaetnografa.pl/, tel. 698 360 120
Stroje Lachów Sądeckich uszyte przez Patryka Rutkowskiego, 2022, fot. Patryk Rutkowski.
Haftu, szycia oraz miłości do kultury ludowej, szczególnie Lachów Sądeckich, nauczył się w domu. Od dziecka rodzice ubierali go w strój lachowski. Jego babcia była krawcową, szyła również elementy strojów lachowskich, np. spódnice, zapaski i bieliznę. Od dziecka tańczył w Regionalnym Zespole Pieśni i Tańca Lachy gdzie zaprzyjaźnił się z Zofią Jackowiec, która szyła i haftowała stroje dla tej grupy. Specjalizowała się ona w hafcie koralikowym, wykonywała również gorsety i wizytki.
Patryk Rutkowski w zrekonstruowanym kożuchu, fot. Kamil Wiatr.
Na co dzień ubiera się w strój, jest specjalistą od strojów i tańców Lachów Sądeckich, ale także całej Małopolski. Prowadzi pracownię Szafa ETNOgrafa zajmującą się całościowym wykonywaniem strojów ludowych i ich elementów. Można w niej zamówić kompletne stroje, w tym nakrycia głowy, obuwie, pasy i biżuterię. Zatrudnia w pracowni technika krawiectwa, krojcze, krawcowe i hafciarzy. Pracownia wyposażona jest w kompletny park maszynowy, w tym dział haftu komputerowego, ręczno-maszynowego oraz haft ręczny.
Strój z okolic Liszek wykonany przez Patryka Rutkowskiego, 2022, fot. Ryszard Wojtyna.
Zajmuje się głównie haftem koralikowym, który pojawia się na gorsetach damskich lachowskich, ale również w strojach Krakowiaków, Górali Łąckich, rzeszowskich czy w strojach łowickich. Wykorzystuje haft łańcuszkowy, który najczęściej pojawia się w strojach lachowskich. Wykonuje ponadto inne hafty na koszule z różnych regionów Polski. Oprócz tego zajmuje się ozdabianiem elementów strojów aplikacjami pasmanteryjnymi, cekinami, np. w przypadku kapeluszy łowickich.
Strój Krakowski z okolic Wieliczki wykonany przez Patryka Rutkowskiego, 2022, fot. Ryszard Wojtyna.
Wzory czerpie z literatury naukowej, a także z własnych badań terenowych (z wykształcenia jest etnologiem) oraz licznych kwerend w muzeach oraz regionalnych instytucjach kultury. Sam również kolekcjonuje elementy strojów, z których korzysta na potrzeby ich rekonstrukcji i stylizacji.
Strój Krakowski z pracowni Szafa ETNOgrafa, 2022, fot. Ryszard Wojtyna.
W przypadku etnodizajnu sięga głównie do wzorów małopolskich. Świadomie rezygnuje z etnodizajnu we wzory łowickie, gdyż uważa go za zbyt rozpowszechniony i możliwy do kupienia we wszystkich regionach.
Koszula lachowska z pracowni Szafa ETNOgrafa
Tworzy np. suknie na wesela stylizowane na ludowo, chusty i szale, a także stroje dla kelnerów oraz elementy wystroju restauracji i domów prywatnych: haftowane pościele, obrusy itp. Tworzy również lalki w strojach, starając się, by stroje na nich prezentowane były jak najbardziej wierne tym tradycyjnym. W okresie pandemii koronawirusa zaczął tworzyć również maseczki z tkanin we wzory ze strojów ludowych.
Gorsety krakowskie wyhaftowane przez Patryka Rutkowskiego
Współpracuje z kołami gospodyń wiejskich takimi jak KGW Nowoczesna Gospodyni z Tymowej, KGW Łętowe, KGW Uszwianki, zespołami folklorystycznymi (które są najczęstszymi odbiorcami wykonywanych przez niego strojów) w tym z Zespołem Regionalnym Mystkowianie, Zespołem Dolina Rożnowska, RZPiT Miasta Żywiec Ziemia Żywiecka, ZPiT Wielkopolanie, ZPiT Kortowo oraz innymi lokalnymi instytucjami kultury.
Teatr Złoty Róg w strojach z pracowni Szafa ETNOgrafa, 2020, archiwum zespołu.
Jest ekspertem polskiej sekcji C.I.O.F.F (Międzynarodowa Rada Stowarzyszeń Folklorystycznych Festiwali i Sztuki Ludowej). Odznaczony Srebrnym Sądeckim Jabłkiem, Medalem Województwa Małopolskiego „Polonia Minor”, odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz wyróżnieniem im. Romana Reinfussa.
Prowadzi również warsztaty i szkolenia z haftu, głównie dla osób z Małopolski. Uczy haftować osoby, które nie miały nigdy kontaktu z igłą, dzięki czemu zwiększa się liczba twórców.
Haftowane wizytki
Bibliografia
Opracowanie: Tymoteusz Król