Joanna Decowska, 2016, archiwum J. Decowskiej, 2016.

• imię i nazwisko: Joanna Decowska
• rok i miejsce urodzenia: 1969, Świętochłowice
• miejscowość/województwo zamieszkania/tworzenia: Wojkowice, województwo śląskie
• region: Górny Śląsk
• dziedzina: malowanie na tkaninie, hafciarstwo, krawiectwo
• wykształcenie/wykonywany zawód/czym zajmuje się na co dzień: wykształcenie ekonomiczne i plastyczne, była studentka kulturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego, właścicielka firmy wArto warsztaty artystyczne
• Kontakt przez fanpage na Facebook’u: https://www.facebook.com/warto.warsztaty/

Joanna Decowska szycia, szydełkowania i haftu uczyła się od swojej mamy i babci. Robienia frędzli do chust i innych odmian haftu uczyła się z kolei sama, podpatrując techniki innych twórców i korzystając z zachowanych eksponatów zarówno z własnej kolekcji, jak i tych zlokalizowanych w muzeach, szczególnie w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Swoje umiejętności doskonaliła inspirując się innymi twórczyniami i twórcami, także tymi prezentującymi swoje techniki w Internecie.

Ze strojem ludowym pierwszy raz zetknęła się gdy występowała w amatorskim zespole w szkole podstawowej. Świadomie zainteresowała się nim po wstąpieniu do Studenckiego Zespołu Pieśni i Tańca Uniwersytetu Ekonomicznego „Silesianie” w Katowicach. W 2012 r. wzięła udział w pierwszym święceniu pokarmów w strojach śląskich w parafii pw. Jacka w Bytomiu. Spotkanie z osobami w autentycznych strojach, a nie tylko w kostiumach scenicznych, zrobiło na niej duże wrażenie. Obecnie sama też nosi stroje. Po rozbarsku ubiera się na uroczystości kościelne oraz na Święto Stroju Śląskiego, czasem używa go w pracy. Na inne okoliczności – do pracy czy na uroczystości rodzinne – ubiera się w wykonane przez siebie stroje inspirowane śląskim strojem ludowym.

Sceniczny strój raciborski, Zespół Pieśni i Tańca Silesianie, 2022, fot. D. Wysocki.

Jej pierwszym dużym przedsięwzięciem związanym ze strojami był projekt „Malowany Śląsk”, w ramach którego oprócz zapoznania uczestników ze śląskimi tradycjami, szczególną uwagę zwróciła na motywy malowane śląskiego stroju, szczególnie fartuchów. Ponieważ projekt wzbudził duże zainteresowanie w regionie, Joanna Decowska zdecydowała się na założenie własnej pracowni i od tej pory, oprócz prowadzenia licznych warsztatów, zajmuje się również projektowaniem i wykonywaniem strojów. Szyła i haftowała już stroje z różnych regionów Polski, ale specjalizuje się głównie w strojach górnośląskich: rozbarskim, raciborskim, opolskim, pszczyńskim. Jeśli uszycie niektórych z zaprojektowanych przez siebie ubrań zleca innym krawcowym i hafciarkom, czuwa nad ich jakością oraz tym, by były one wierne tradycji. Swoje dzieła tworzy zarówno tradycyjnymi, jak i nowoczesnymi metodami. Ważna dla niej jest nie tylko materialna forma stroju, ale również komunikat, jaki ma on ze sobą nieść. W doborze tkanin i aplikacji pasmanteryjnych stara się, by wykonane przez nią ubiory były jak najbardziej ekologiczne. W swojej pracy skupia się głównie na malowaniu śląskich wstążek i fartuchów oraz na hafcie i robieniu frędzli.

Stroje Rzeszowskie, 2018, fot. J. Decowska.

Wykonywane w jej pracowni ubiory dzieli na trzy kategorie:

1. Rekonstrukcje dla muzeów i indywidualnych klientów. Autorka przy ich projektowaniu i wytwarzaniu posługuje się eksponatami muzealnymi, własnymi zbiorami, a także literaturą fachową i konsultacjami z etnografami.
2. Kostiumy dla zespołów ludowych. Podczas ich wykonywania posługuje się wiedzą uzyskaną podczas prac rekonstrukcyjnych oraz doświadczeniem związanym z występami na scenie w zespole „Silesianie” (od roku 1988). Stara się, by były jak najwierniejsze tradycji, ale wychodzi również naprzeciw oczekiwaniom klientów.
3. Etnodizajn, czyli liczne projekty współczesne inspirowane tradycyjnymi śląskimi wzorami. Odbiorcami są zarówno artyści, jak i osoby indywidualne, które przez ubiór chcą zakomunikować swoją miłość do regionu. Jednym z bardziej charakterystycznych projektów była suknia ślubna inspirowana panieńskim strojem rozbarskim. Obecnie w przygotowaniu jest kolekcja stylizowanych strojów w duchu recyklingu i zero waste.

Suknia ślubna inspirowana strojem rozbarskim, 2019, fot M. Wawoczny.

Artystka zajmuje się ponadto renowacją starych strojów. W swojej pracy wykorzystuje umiejętności zdobyte w szkole plastycznej. Oprócz szycia Joanna Decowska prowadzi liczne warsztaty dla dzieci i dorosłych, na których uczy technik malowania na tkaninach, haftu oraz przekazuje wiedzę i pasję do tradycyjnych strojów śląskich. Dla artystki ważne jest, by ich uczestnicy mogli wykonane przez siebie elementy stroju używać na scenie lub nawet na co dzień. Jest autorką szablonów z wzorami kwiatowymi do malowania fartuchów. Fartuch można więc nie tylko u niej zamówić, ale i pod jej okiem samodzielnie go ozdobić.

Odbiorcami jej produktów są zarówno osoby indywidualne, jak i zespoły folklorystyczne, a w jej pracowni zamówić można całe stroje. Te elementy, których nie wykonuje sama, np. buty czy kapelusze, zamawia u innych wytwórców, a klient dostaje cały komplet. Współpracuje też z krawcowymi, które wykonują niektóre z zaprojektowanych przez siebie elementy stroju.

Tok Szoł Izoldy Czmok Dej Pozor, 2021, fot. I. Sobczyk.

Bibliografia

Malowanie fartuchów rozbarskich – ruszają zapisy na warsztaty!, https://muzeum.bytom.pl/?p=20654

Warsztaty malowania fartuchów rozbarskich – fotorelacja, https://muzeum.bytom.pl/?p=20818

Sztrykowane, heklowane, biglowane, http://zyciebytomskie.pl/index.php/ZB/arch_art/sztrykowane-heklowane-biglowane

Opracowanie: Tymoteusz Król