
Kobieta w stroju mężatki z okolic Puńska, fot. Krzysztof Snarski.

Kobieta w haftowanej zapasce z lat 20. XX w. z okolic Puńska, fot. Krzysztof Snarski.

Czepek ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski
Używano trzech rodzajów czepków, dwa z nich różniły się między sobą denkami, a trzeci całkowicie odrębną techniką wykonania. Dwa pierwsze typy czepków składały się z denka w kształcie prostokąta o zaokrąglonych rogach lub prawie całkiem okrągłego. Wykonane było ono z tkaniny lub ażurowej, ręcznie robionej na specjalnych krosienkach siatki. Do krawędzi denka doszyty był, okalający prawie cały jego obwód otok o szerokości 4 do 5 cm z wzorzystej tkaniny bawełnianej. Trzeci typ czepka miał
prawie identyczny kształt różnił się od opisanych powyżej tym, że w całości był ażurowy, dziany szydełkiem z bawełnianych nici.

Kobieta w czepku, za: Bernotienė S., Galaunienè K., Rimdeikienė A., ŠeŠelgis K., Lietuvų liaudies menes, Wilno 1993
Jeszcze na przełomie XIX i XX wieku, osłonięty związywaną na karku chustką czepek był obowiązkowym nakryciem głowy mężatki.

Dziewczyna w stroju odświętnym, z głową opasaną galonem, za: Bernotienė S., Galaunienè K., Rimdeikienė A., ŠeŠelgis K., Lietuvų liaudies menes, Wilno 1993
Galon sporządzano z kosztownej taśmy wyrobu fabrycznego wykonanej ze złotych lub srebrnych nici. Miał zwykle szerokość od 8 do 12 cm i długość około 50-60 cm. Dziewczęta zakładały go w dni świąteczne, oraz gdy były druhnami na weselu. Ozdobiony rucianym wiankiem stanowił element stroju panny młodej. Opasywał głowę i był noszony nasunięty na czoło. Do jego tylnej części przymocowywano krajki lub dwie długie jedwabne wstążki. Jeśli galon przeznaczano dla panny młodej to wstążki były obowiązkowo białe.
Przy mniej oficjalnych okazjach dziewczęta opasywały głowę krajką. Związywano ją w węzeł na karku, a jej dwa długie końce opadały swobodnie na plecy.

Przód koszuli, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski
Koszule używane jeszcze pod koniec XIX w. miały krój poncho podłużnego z naszytymi na ramionach płatami tkaniny imitującymi przyramki. Szyto je z samodziału lnianego w dwóch gatunkach – część górną z płótna lepszego a dolną, niewidoczną, z gorszego gatunkowo. Na piersiach miały głębokie rozcięcie i różne wykończenie pod szyją: prostokątny lub okrągły kołnierzyk lub niekiedy stójka.

Tył koszuli, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski
Koszule miały długie i stosunkowo szerokie, wszyte w mankiet rękawy. Zdobiono je białym haftami płaskimi lub angielskimi o motywach roślinnych rozmieszczonych głównie na kołnierzyku i mankietach.

Przód spódnicy samodziałowej, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski
Do końca XIX w. noszono spódnice szyte z samodziałów całkowicie lnianych oraz lniano-wełnianych. Na całkowicie lniane przeznaczano gładkie taniny barwione domowymi sposobami. Natomiast na lniano-wełniane samodziały najczęściej pasiaste, rzadziej kraciaste albo gładkie.

Tył spódnicy samodziałowej, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski
Na spódnicę przeznaczano 4-5 prostokątnych kawałków tkaniny każdy o warsztatowej szerokości samodziału (ok. 70 cm) lub płat tkaniny o szerokości odpowiadającej długości spódnicy i długości równej jej szerokości. Płat materiału przeznaczony na spódnicę po przymarszczeniu wszywano w oszewkę.

Przód spódnicy kamelowej, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski
W latach 1900-1914 zaczęto stopniowo zastępować spódnice starszego typu spódnicami kamelowymi. Przeznaczano na nie samodziały najczęściej gładkie czasem tylko pasiaste o lnianej osnowie i wątku z nici wełnianych zwanych w tym regionie kamelą.

Tył spódnicy kamelowej, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski
Spódnice kamelowe szyto najczęściej z 5 lub 7 trapezoidalnych klinów. Przyjęta była zasada, że przód takiej spódnicy był gładki, boki tylko z lekka przymarszczone, natomiast głębokimi marszczeniami lub szczypankami wykończony był tył.

Zapaska haftowana, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski
W początkach XX w. zapaski szyto z czarnych bawełnianych lub wełnianych tkanin wyrobu fabrycznego. Ich podstawową ozdobą były rozłożone wzdłuż dolnej krawędzi, rzadziej także wzdłuż trzech boków wielokolorowe, naturalistyczne, kwiatowe hafty płaskie.

Kobieta demonstrująca zapaskę w czasie badań terenowych, Puńsk, lata 60. XX w., fot. Marian Pokropek. Ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach

Typy kaftanów. Za: Историко-этнографический АТЛАС Прибалтики Одежда, Ryga 1986

Dziewczyny w strojach narodowych na dożynkach. Za: Burač B., Lietuvių darbo tradicijos ir papročiai, Wilno 2018

Płachta (gunia), ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, fot. Krzysztof Snarski

Kobieta w wełnianej płachcie (guni) z okolic Puńska, fot. Krzysztof Snarski

Kobieta w lnianej płachcie zarzuconej na ramiona. Za: Bernotienė S., Galaunienè K., Rimdeikienė A., ŠeŠelgis K., Lietuvų liaudies menes, Wilno 1993